Każdy, kto ma kominek, miał czasem problemy z jego rozpaleniem. Niby wszystko było jak zawsze – drewno tak samo suche i powietrze do spalania doprowadzone z zewnątrz, a jednak kominek nie dawał się rozpalić. Przyczyną takich kłopotów jest najczęściej brak odpowiedniego ciągu w kominie.
Każdy kominiarz wie, jak nieprzewidywalny może być komin. Nawet gdy ma odpowiednią do wielkości kominka średnicę, jest poprawnie wybudowany oraz regularnie sprawdzany i czyszczony, może nagle przestać spełniać swoje funkcje.
Problem z rozpaleniem drewna w kominku, cofanie się spalin i brak kontroli nad spalaniem, to tylko niektóre skutki braku lub niestabilności ciągu w kominie. Dobrym na to lekarstwem jest mechaniczny wyciąg kominowy (Fot. 1 i 2).
Krótko o kominie i ciągu naturalnym
Spalając drewno w kominku lub piecu kominkowym powstaje dym. Do jego odprowadzenia na zewnątrz budynku służy komin. Umożliwia to powstający w kominie naturalny ciąg, który jest wynikiem różnicy gęstości spalin i otaczającego dom powietrza.
Największy wpływ na siłę ciągu naturalnego ma pięć następujących elementów.
Temperatura otoczenia. Ma ona ogromny wpływ na siłę ciągu w kominie. Największy ciąg w kominie jest zimą, przy bardzo niskiej temperaturze na zewnątrz. Odwrotnie jest latem, a skrajna sytuacja może mieć miejsce wówczas, gdy na dworze panuje wysoka temperatura, a w dobrze izolowanym termicznie domu jest znacznie chłodniej. W kominie może się wtedy pojawić ciąg wsteczny (w kierunku pomieszczenia).
Ciśnienie barometryczne. Jego wahania (niskie/wysokie) mają duży wpływ na ciąg w kominie, zwiększając jego siłę lub ją zmniejszając.
Wiatr. Wiadomo, że kierunek i natężenie siły wiatru zależą nie tylko od warunków atmosferycznych, ale także od znajdujących się w pobliżu budynków i drzew oraz ukształtowania terenu wokół domu. Wpływy wiatru na siłę ciągu w kominie zależą od jego prędkości oraz kierunku, z którego wieje. Z obserwacji wynika, że wiatr może zwiększyć lub obniżyć siłę ciągu od +30 do -70 Pa (Paskali).
Komin. Dla siły ciągu ma znaczenie materiał, z jakiego wykonany jest przewód kominowy oraz jego kształt, a także ewentualne jego pęknięcia oraz zmiana przekroju. Istotne osłabienie ciągu pojawia się przy braku lub słabej izolacji termicznej komina. Poza tym wszelkie nieszczelności w kominie, poprzez które może wnikać do niego zimne powietrze, obniżają siłę ciągu.
Wysokość geograficzna. Lokalizacja domu w stosunku do poziomu morza także ma wpływ na „pracę” komina, gdyż w miarę wzrostu wysokości, powietrze oraz spaliny stają się lżejsze, co powoduje zmniejszenie ciągu.
Wyciąg mechaniczny
Skutecznym rozwiązaniem problemu wahań siły ciągu w kominie jest zainstalowanie mechanicznego wyciągu kominowego (Fot. 3). Jest to elektryczny wentylator, który umieszcza się na wylocie komina. Działanie wyciągu jest kontrolowane przez elektroniczny sterownik i umożliwia ustabilizowanie ciągu na wymaganym poziomie, bez względu na wielkość komina, warunki atmosferyczne i położenie geograficzne.
Montaż wyciągu ułatwia też rozpalanie w kominku oraz redukuje ilość zbierających się w przewodzie kominowym zanieczyszczeń.
Wyciągi kominowe mogą mieć wyrzut dymu poziomy lub pionowy (Rys. 1); to drugie rozwiązanie zapobiega rozprzestrzenianiu się dymu w dół i wokół komina.
Oferowane na rynku urządzenia są przystosowane do kominków o otworze paleniska do 12 000 cm² (na przykład 100 x 120 cm!) i do kominów o średnicy do 30 cm.
Budowa i instalacja wyciągu kominowego
Wyciągi kominowe mają konstrukcję z materiału odpornego na wysokie temperatury oraz korozję; jest to najczęściej aluminium.
Są one przystosowane do pracy ciągłej w temperaturach do 500°C oraz w warunkach zapylenia. Ich budowa umożliwia wykonywanie czynności serwisowych, w tym czyszczenia, bez konieczności zdejmowania wyciągu z komina.
Głównym elementem wyciągu kominowego jest elektryczny silnik, który ma specjalną konstrukcję, zapewniającą poprawną pracę przy wysokich temperaturach i wilgoci. Obudowa silnika chroni go też przed spalinami.
Kabel elektryczny zasilający silnik musi też mieć odpowiednie zabezpieczenie przed wysoką temperaturą – najczęściej jest to żaroodporna powłoka silikonowa oraz metalowy peszel ochronny.
Konstrukcja wyciągów kominowych zakłada ich instalację bezpośrednio na kominie murowanym lub wykonanym ze stali. Przy kominach stalowych o budowie stożkowej lub o niewielkiej powierzchni oparcia, stosowane są odpowiednie kryzy. Zalecane jest też stosowanie przy nich specjalnych sworzni amortyzujących drgania.
Wyciągi kominowe wymagają zasilania prądem zmiennym o napięciu 230 V, dlatego przewody elektryczne należy doprowadzić w okolice wylotu z komina.
Możliwie blisko niego należy zamontować wodoodporny wyłącznik separujący, do którego musi być dostęp przy czynnościach serwisowych.
