Pewien dom jednorodzinny postanowiono rozbudować o pokój dzienny z otwartą kuchnią oraz dwustanowiskowy garaż. W nowej części mieszkalnej okna zaprojektowano z naświetlami w kształcie wycinka koła, nawiązując w ten sposób do tych, które były w niektórych ścianach parteru istniejącego budynku oraz w jego dachowych lukarnach.

W starej części domu (Fot. 1) wykonanie nadproży okiennych w postaci łukowych sklepień nie było specjalnie trudne. Miał on bowiem ściany dwuwarstwowe, więc łukowe belki można było zrobić nawet z betonu, gdyż ich izolację termiczną zapewniało ocieplenie ze styropianu.

Inaczej było z dobudowywanymi częściami budynku, gdyż w nich ściany miały być jednowarstwowe, wykonane z bloczków betonu komórkowego, a więc materiału jednocześnie konstrukcyjnego i izolacyjnego.

Fot. 1 – Ponieważ w starym domu były już okna z naświetlami w kształcie wycinka koła, zdecydowano się na zrobienie podobnych także w dobudowywanej części mieszkalnej

SKLEPIENIE MUROWANE

Naturalnym sposobem zrobienia łukowych przekryć nad otworami okiennymi w takich jednorodnych ścianach, byłoby sięgnięcie po rozwiązania tradycyjne, czyli takie, jakie stosowano w murach kamiennych (Rys. 1). Odpowiednio przycięte bloki, nazywane klińcami, układano na deskowaniu zwanym krążyną, odwzorowującym górny kształt otworu na okno.

Tworzyły one łukowe sklepienie, w którym poszczególne klińce – pod obciążeniem znajdującej się nad nimi ściany – były tylko ściskane. By jednak jego końce się nie rozjechały, skrajne bloki musiały mieć solidne oparcie w bocznych ścianach.

Rys. 1 – Łukowe sklepienie nad otworem okiennym można by wykonać w sposób tradycyjny, wycinając klińce z bloczków betonu komórkowego i układając je za zaprawie klejowej na krążynach z desek lub płyt wiórowych, podpartych stemplami

Takie murowane sklepienia nad oknami lub drzwiami nazywano łękami. Nazwa wyszła już z raczej użycia pewnie dlatego, że teraz mało kto zdecydowałby się na ich wykonanie ze współczesnych materiałów ściennych. Nawet pomimo tego, że wycięcie klińców z bloczków betonu komórkowego nie byłoby wcale trudne – zwłaszcza jeśli wykonawca dysponuje mechaniczną piłą taśmową do ich cięcia.

Jeśli więc teraz spotyka się jeszcze takie murowane sklepienia nad oknami, to są to jedynie łukowe nadproża z cegieł klinkierowych, wykonane w elewacyjnej warstwie ścian trójwarstwowych.

NADPROŻE BELKOWE

Zdecydowanie prostszym rozwiązaniem jest wykonanie łukowego sklepienia w ścianach jednowarstwowych (także w dwu- i trójwarstwowych) z bloczków betonu komórkowego przy użyciu systemowych nadproży (Rys. 2). Montuje się je na poziomie wierzchołka łuku, w taki sam sposób, jak w otworach (ościeżach) na okna prostokątne.

Rys. 2 – Znacznie łatwiejsze jest wykonanie otworu na łukowe okno, którego przekrycie jest pod względem konstrukcyjnym jedynie imitacją sklepienia – za przenoszenie obciążeń ze znajdującej się nad nim ściany odpowiada bowiem prefabrykowana belka nadprożowa, a doklejone do niej od spodu odpowiednio przycięte bloczki nadają mu jedynie kształt