W Polsce zdecydowana większość domów ma murowane ściany. Wśród budynków, które każdego roku są oddawane do zamieszkania, drewniane – i to nie tylko te z litych bali, ale i wykonane w technologii lekkiego szkieletu (kanadyjskiej) – stanowią zaledwie około 5%. Nic zatem dziwnego, że na polskim rynku nie brakuje producentów materiałów murowych, a konkurencja między nimi sprawia, że bloczki i pustaki do wznoszenia ścian są w większości dobre jakościowo oraz dostępne w atrakcyjnych cenach.
Ściany murowanych domów jednorodzinnych wznosi się najczęściej z bloczków z betonu komórkowego, pustaków ceramicznych oraz bloków wapienno-piaskowych (silikatowych). Zdecydowanie rzadziej spotyka się budynki ze ścianami wymurowanymi z pustaków lub bloczków keramzytobetonowych.
Wszystkie spotykane na rynku elementy do budowy ścian różnią się od siebie między innymi wielkością, wytrzymałością, izolacyjnością termiczną, początkową wilgotnością, łatwością przycinania. Wszystkie jednak mają (a przynajmniej powinny mieć) dopuszczenie do stosowania w budownictwie i są nie tylko odpowiednio mocne i trwałe, ale i bezpieczne pod względem zdrowotnym. Na ich opakowaniu powinien być znak CE, oznaczający, że wyrób spełnia wymagania odpowiednich dyrektyw europejskich.
Choć można sobie wyobrazić dom zbudowany z różnych materiałów, większość inwestorów decyduje się na jeden ich rodzaj. Przy czym dotyczy to nie tylko ścian nośnych, ale i działowych.
Uwaga! Ściany domu nie muszą być wykonane z materiału, który został zapisany w projekcie architektoniczno-budowlanym. Można też zamienić na przykład ściany dwuwarstwowe na jednowarstwowe. Trzeba jedynie porozumieć się w tej sprawie z projektantem, gdyż czasem taka decyzja może wiązać się z koniecznością dokonania zmian w projekcie domu.
Bloczki betonu komórkowego
Z lekkich i „ciepłych” bloczków betonu komórkowego można budować zarówno ściany dwuwarstwowe (Fot. 1), jak i jednowarstwowe (Fot. 2). Jest to materiał łatwy w obróbce – można przycinać go nawet ręcznie, choć lepiej robić to za pomocą maszynowej piły taśmowej. Ściany z takich bloczków muruje się na cienkie spoiny z zaprawy klejowej.
Bloczki wapienno-piaskowe
Bloczki wapienno-piaskowe, nazywane też silikatowymi, są stosunkowo ciężkie, ale za to mają dużą wytrzymałość, więc wykonane z nich ściany nośne (Fot. 3) mogą mieć mniejszą niż inne grubość. Ściany z bloczków wyprodukowanych przez dobrych producentów można murować na cienkie spoiny (Fot. 4). Ze względu na dużą twardość, przycinanie bloczków nie jest łatwe, ale da się to zrobić na przykład za pomocą szlifierki kątowej z diamentową tarczą.
Pustaki z ceramiki
Tradycyjne cegły ceramiczne już dawno zostały zastąpione większymi od nich pustakami, które teraz wykonuje się przede wszystkim z ceramiki poryzowanej, czyli z zamkniętymi porami, powstającymi podczas procesu jej wypalania. Takie pustaki są lżejsze i „cieplejsze” od tych, wykonanych ze zwykłej ceramiki.
Gdy górne i dolne powierzchnie pustaków ceramicznych są szlifowane, to można je murować na cienkie spoiny (Fot. 5) za pomocą zaprawy klejowej. Można też używać do tego celu piany montażowej (Fot. 6), dostarczanej zwykle przez producenta w cenie elementów ściennych.
Jedynie ściany z pustaków nieszlifowanych, zrobionych ze zwykłej (nieporyzowanej) ceramiki, muruje się na pełne (grube) spoiny (Fot. 7), używając do tego celu zaprawy cementowo-wapiennej.
Bloczki i pustaki keramzytobetonowe
Warstwy nośne ścian dwuwarstwowych można też wymurować z bloczków lub pustaków, wykonanych z keramzytobetonu (Fot. 8). Choć są to elementy ścienne o dobrych parametrach technicznych, nie są tak popularne jak wymienione wcześniej materiały.
Wybór materiału na ściany
Podejmując decyzję o wyborze materiału na ściany swojego domu, warto wziąć pod uwagę kilka kwestii.
- Za wykonanie ścian zapłacimy jedynie około 10% całkowitych kosztów budowy domu. Jeśli więc nawet „staniemy na głowie”, żeby ściany domu wykonać możliwie najmniejszym kosztem, to i tak nie zaoszczędzimy zbyt wiele. A przecież możemy też na tym stracić, jeśli na przykład takie ściany trzeba będzie po niedługim czasie naprawiać lub z powodu ich nierównej powierzchni więcej wydamy na tynkowanie.
- Przy porównywaniu cen wykonania różnych ścian, nie bierzmy pod uwagę jedynie kosztów wykonania samych murów. Na przykład do wydatków na ściany dwuwarstwowe trzeba doliczyć wcale niemały koszt ich ocieplenia, którego nie wymagają ściany jednowarstwowe. Nie porównujmy też kosztu zakupu bloczków lub pustaków na 1 m² ściany. Ważne jest bowiem, ile w konkretnej technologii kosztują zaprawy (czasem są wliczone w cenę elementów, ale zwykle nie) oraz wykonanie nadproży i wieńców stropowych.
- Jeśli mamy okazję wykonać tanio ściany niech nie będzie to dla nas pokusą wybudowania większego domu niż ten, który został zatwierdzony przez urząd („bo to tylko tysiąc złotych więcej”). Pomijając fakt, że – jeśli chcemy uniknąć samowoli budowlanej – będziemy potrzebowali nowego pozwolenia na budowę, to dodatkowa powierzchnia będzie nas jeszcze sporo kosztować; dojdzie bowiem strop, dach, podłogi, okna, drzwi itd., a część dodatkowych ścian trzeba też będzie ocieplić, a wszystkie – otynkować.
- Jeśli wybraliśmy już wykonawcę, to zdecydujmy się na materiał, z którego on najczęściej buduje ściany. Nie każmy mu uczyć się nowej technologii na naszym domu. Drugi wariant to oczywiście zmiana wykonawcy…
- Nie warto tracić przesadnie dużo czasu na wybór materiału na ściany. Zdarzają się osoby, które poświęcają temu szczególnie dużo uwagi. Przez wiele miesięcy rozważają różne za i przeciw, a gdy w końcu są już prawie zdecydowani, z czego wybudują dom, przypadkowe spotkanie z jakimś „fachowcem” podważa ich wiarę, że podjęli dobrą decyzję. Zaczynają więc poszukiwania od nowa. I tak mijają lata ich kolejnych „ściennych” przymiarek. A domu ciągle nie ma…
