Słownik budowlany

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | O | P | R | S | Ś | T | U | V | W | X | Z | Ż

WENTYLACJA NATURALNA - zwana też niezbyt fortunnie grawitacyjną (bo z grawitacją mamy do czynienia zawsze, a wentylacja naturalna działa jedynie przez część roku). Działa dzięki różnicy gęstości powietrza zimnego (na zewnątrz domu) i ciepłego (znajdującego się w jego wnętrzu). Powietrze z zewnątrz napływające do pomieszczeń przez nieszczelności okien lub nawiewniki montowane w oknach lub w ścianach, po ogrzaniu i wymieszaniu z powietrzem już znajdującym się we wnętrzu domu jest usuwane wraz z zanieczyszczeniami i parą wodną przez kratki wentylacyjne podłączone do kanałów wentylacyjnych.

WĘGARKI - zewnętrzne fragmenty muru zmniejszające o kilka centymetrów z boków i od góry otwór okienny lub drzwiowy w ścianach jedno- i trójwarstwowych (nie stosuje się ich w ścianach dwuwarstwowych ); dzięki węgarkom okno po zamontowaniu jest lepiej chronione przed działaniem czynników atmosferycznych (głównie naporem wiatru) oraz łatwiej uszczelnić styk jego ościeżnicy z murem.

WIATROIZOLACJA - paroprzepuszczalna folia stosowana do osłaniania od zewnątrz ścian domów, wykonanych w technologii lekkiego szkieletu drewnianego; chroni budynek przed przewiewaniem i wilgocią zewnętrzną oraz umożliwia przenikanie pary wodnej z wnętrza domu do atmosfery; jej paroprzepuszczalność jest mniejsza niż membran dachowych; folia ta jest również stosowana przy ocieplaniu wełną mineralną ścian murowanych metodą lekką suchą.

WIATROŁAP - inaczej: przedsionek lub sień; zwykle niewielkie pomieszczenie przy drzwiach wejściowych, zamykane od środka dodatkowymi drzwiami; ma za zadanie zimą chronić dom przed wychłodzeniem podczas otwierania drzwi; w większych wiatrołapach udaje się zmieścić szafy na wierzchnie okrycia i buty.

WIENIEC STROPOWY - wykonana na ścianach nośnych obwodowa belka, będąca zwieńczeniem stropu żelbetowego. Choć ma on pewien wpływ na sztywność stropu, to jego głównym zadaniem jest usztywnienie ścian nośnych domu; jego funkcję można by porównać do roli, jaką pełni obręcz stalowa w dębowej beczce. Dzięki wieńcom stropowym ściany domu są bardziej stabilne i odporne na uszkodzenia, spowodowane na przykład nierównomiernym osiadaniem gruntu.

WIĘŹBA DACHOWA - drewniana konstrukcja nośna dachu stromego, której zadaniem jest bezpieczne przeniesienie na ściany domu ciężaru samego dachu oraz obciążeń wywołanych przez wiatr i opady śniegu. Najczęściej stosowane rodzaje więźby to krokwiowa, krokwiowo-jętkowa oraz płatwiowo-kleszczowa.

WOLE OKO - rodzaj okienka dachowego o półkolistym kształcie, doświetlającego strych lub mieszkalne poddasze; nazywane wolim okiem ze względu na podobieństwo do oka wołu.

WSPÓŁCZYNNIK PRZENIKANIA CIEPŁA - oznaczany literą U parametr określający ilość ciepła, jaka przenika przez 1 m² przegrody budowlanej (ściany, dachu, okna) w ciągu 1 godziny przy różnicy temperatury powietrza po obu jej stronach wynoszącej 1°C. Im większy współczynnik przenikania ciepła, tym "zimniejsza" jest przegroda. Wg obecnych przepisów wartość U ścian zewnętrznych nie powinna przekraczać 0,25 W/(m²K), a dachu - 0,20 W/(m²K).

WSPÓŁCZYNNIK PRZEWODZENIA CIEPŁA - oznaczany symbolem λ (lambda) parametr charakteryzujący szybkość przepływu ciepła przez różne materiały. Im materiał ma mniejszą wartość λ, tym słabiej przewodzi ciepło, czyli ma lepszą izolacyjność termiczną. Materiały "ciepłe" to np. wełna mineralna i styropian, a "zimne" to np. zwykły beton i kamień. Jednostką współczynnika λ jest W/(mK).

WSTĘPNE KRYCIE DACHU - żeby ocieplenie dachu nie ulegało zawilgoceniu, pod pokryciem, które zwykle nie jest szczelne, musi znaleźć się dodatkowe zabezpieczenie, czyli wstępne krycie. Można je wykonać układając na krokwiach, chronione od góry papą asfaltową, sztywne poszycie z desek lub wodoodpornych płyt wiórowych albo mocując do wierzchu krokwi zszywkami dekarskimi i kontrłatami, wysokoparoprzepuszczalną folię (membranę) dachową. Sztywne poszycie musi być stosowane pod miękkie pokrycia (np. dachówkę bitumiczną), natomiast pod pozostałe pokrycia (np. dachówki ceramiczne i cementowe lub blachodachówki) wstępne krycie lepiej, taniej i wygodniej jest wykonać z folii dachowej.

WYKUSZ - wzorowany na architekturze arabskiej, wystający z elewacji fragment budynku z oknami, zwiększający powierzchnię przylegającego do niego pomieszczenia; jest on zlokalizowany powyżej parteru i może mieć wysokość jednej lub kilku kondygnacji; ściany wykusza wymurowane są na wysuniętym wspornikowo stropie międzykondygnacyjnym.

WYLEWKA - (nazywana też jastrychem); może być wykonana z drobnoziarnistego betonu lub gipsu (wylewka anhydrytowa). Jest to kilkucentymetrowa płyta, która stanowi podkład pod posadzkę, czyli wierzchnią warstwę podłogi. Układana jest na stropie (najczęściej na izolacji akustycznej) lub na płytach ocieplenia podłogi parteru, wykonanej bezpośrednio na gruncie.

WYMIAN - poprzeczna belka, do której mocuje się te krokwie dachowe lub belki stropowe, które musiały być skrócone ze względu na konieczność wykonania większego otworu w dachu (np. na okno połaciowe) lub w stropie (np. na schody lub komin). Wymian zamocowany jest w dwóch sąsiednich krokwiach lub belkach o pełnej długości.

WYRZUTNIA POWIETRZA - w systemie wentylacji nawiewno-wywiewnej służy do usuwania zużytego powietrza z domu; najczęściej umieszcza się ją w dachu lub w ścianie domu.

WYSADZINY MROZOWE - zjawisko zwiększania się objętości zamarzającego gruntu spoistego (piasków gliniastych, glin i iłów) przez co teren unosi się, by opaść, gdy zrobi się ciepło. Jest ono przyczyną wiosennego pękania budynków posadowionych zbyt płytko, tzn. w strefie przemarzania gruntu, a także powstawania dziur w gorszych drogach.