Większość obecnie budowanych w Polsce domów – nie tylko jednorodzinnych – ma zewnętrzne ściany dwuwarstwowe z ociepleniem wykonanym ze styropianu. Zazwyczaj na ścianach stosuje się płyty styropianowe o jednakowej grubości i takich samych parametrach. Zdarzają się jednak odstępstwa od tej zasady.
W pewnym domu ściany parteru ocieplono styropianem grafitowym, a wyższe kondygnacje – białym (Fot. 1). Powody tej decyzji nie są znane, ale możliwych jest kilka. Pierwszy powód (i być może jedyny) mógł być taki, że wykonawcy zostało po poprzedniej budowie trochę „cieplejszego” styropianu grafitowego i zaproponował nowemu klientowi, że wykorzysta go przy budowie jego domu. Możliwe też, że te kilka paczek styropianu o lepszych parametrach inwestor dostał od przyjaciół, którzy właśnie zakończyli budowę domu.
Jeśli w każdej z tych hipotetycznych sytuacji zapłacił za niego nie więcej niż za „biały” – jedynie tylko trochę gorszy od „grafitowego” – styropian, którym planował ocieplić swój dom, to zrobił oczywiście korzystny interes. Nie wydając dodatkowych pieniędzy, parter będzie miał bowiem ocieplony nieco lepiej niż resztę domu.
Gdyby więc to „okazja” miała być źródłem decyzji o ociepleniu ścian domu dwoma rodzajami styropianu, to oczywiście nie ma co dyskutować o jej racjonalności z technicznego punktu widzenia. Zwłaszcza, że wygląda na to, że inwestor nie zamierzał oszczędzać na ociepleniu ścian domu. Do wykonania 15-centymetrowej izolacji termicznej górnej części domu użył bowiem markowego styropianu. Nie szukał zatem oszczędności, decydując się na zakup tańszego, pochodzącego od nieznanego producenta, styropianu o gorszych parametrach i niepewnej jak ości.
Jeśli jednak przesłanki do podjęcia tej „styropianowej” decyzji były natury budowlanej, to rzecz jest warta rozważenia.
Jedna elewacja – dwa rodzaje styropianu
Lepsze ocieplenie przyziemnej części domu (Fot. 2) mogłoby być podyktowane tym, że powietrze przy gruncie zazwyczaj jest chłodniejsze niż wyżej. Zakładając, że na wszystkich kondygnacjach domu będzie taka sama temperatura, mocniejsze ocieplenie parteru w celu ograniczenia zwiększonych strat ciepła może wydawać się racjonalne.
Z drugiej strony ciepło unosi się do góry, więc w tej części domu, która znajduje się pod dachem, teoretycznie powinna być wyższa temperatura niż na parterze. Przyjmując taką przesłankę, powinno się więc dać „cieplejszy” styropian raczej na górnych fragmentach ścian (Fot. 3) zamiast na dolnych. Za takim postępowaniem mogłoby przemawiać także to, że wymagana przepisami izolacja termiczna dachu jest przecież większa niż ścian. Trzeba jednak zaznaczyć w tym miejscu, że maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła U dla dachu jest niższa niż dla ścian zewnętrznych przede wszystkim dlatego, że jego połacie da się bardzo dobrze ocieplić mniejszym kosztem niż elewacje domu.
Trudno jest jednak rozstrzygnąć, który z tych poglądów jest bardziej przekonujący. Może więc lepiej nie zajmować się dylematem: czy bardziej ocieplać dolne części ścian czy górne. Może warto po prostu pozostać przy zasadzie, że najlepiej jest ocieplać ściany zewnętrzne domu jednorodzinnego jednakowo na całej ich wysokości (jeśli nie zaliczać do nich wystającego ponad teren fragmentu ścian fundamentowych, nazywanego cokołem).
Styropian na ściany zewnętrzne
Gdyby tę zasadę zastosować do opisanego na wstępie domu, to do jednakowego ocieplenia powinno się wybrać ten styropian, który ma lepsze właściwości izolacyjne, czyli „grafitowy”. Gdyby zamiast niego zastosować „biały”, nawet ten o dobrych parametrach, to straty ciepła przez ściany zewnętrzne byłyby co najmniej 20% większe. To prawda, że taki styropian jest około 20% droższy, ale to wcale – co bardzo ważne – nie oznacza, że w takim samym stopniu wzrośnie koszt ocieplenia nim ścian zewnętrznych.
Przy 15-centymetrowej grubości ocieplenia różnica w cenie styropianu „grafitowego” i „białego” to jedynie niecałe 5 zł za 1 m². Ponieważ koszt ocieplenia 1 m² ściany w przyzwoitym standardzie (czytaj: w jednym systemie i przez doświadczoną ekipę) nie powinien być mniejszy niż 120 zł, więc zastosowanie lepszego styropianu zwiększa te wydatki jedynie o 4%! To niedużo, zwłaszcza że te dodatkowo wydane pieniądze, zwrócą się bardzo szybko, dzięki wyraźnemu zmniejszeniu strat ciepła przez ściany zewnętrzne.
Uwaga! Taki rachunek można (i warto) przeprowadzić dla różnych rodzajów styropianu i zawsze się okaże, że zastosowanie tego o lepszych parametrach jest bardziej opłacalne niż gorszego. Oczywiście, jeśli będziemy rozważać zakup styropianów od markowych producentów, a nie tych pochodzących z nieznanych źródeł. Przy czym nie chodzi tylko o to, że te niepewne wyroby raczej nie mają gwarantowanej na ich opakowaniu izolacyjności termicznej, ale także ich wytrzymałość i trwałość może być bardzo niska.
Nasza rada
Do ocieplenia ścian zewnętrznych zawsze warto użyć najlepszego styropianu, na jaki nas stać. Warto przy tym pamiętać, że w cenie ocieplenia ścian zewnętrznych koszt nawet najdroższego styropianu to jedynie około 20%. Oznacza to, że zastąpienie „zimniejszego” styropianu „cieplejszym” oznacza wzrost wydatków na elewację jedynie o kilka procent, które w dodatku zwrócą się szybko w mniejszych rachunkach za ogrzewanie domu.
