Beton jest materiałem konstrukcyjnym, który ma zastosowanie we wszystkich dziedzinach budownictwa. Dotyczy to szczególnie żelbetu, czyli betonu zbrojonego prętami stalowymi, z którego wykonuje się konstrukcje nie tylko obiektów mieszkalnych, użyteczności publicznej czy przemysłowych, ale także komunikacyjnych, wodnych itp.
Beton nie musi mieć jednak tylko zastosowania konstrukcyjnego. Coraz częściej wykorzystuje się go także jako materiał wykończeniowy, przede wszystkim na elewacjach i we wnętrzach różnego rodzaju budynków.
Beton architektoniczny
W budynkach o nowoczesnej architekturze wykonane z betonu stropy i ściany coraz częściej pozostawia się – całe lub jedynie ich fragmenty – w stanie surowym. W takiej niczym niewykończonej postaci elementy te pełnią wtedy nie tylko funkcję konstrukcyjną, ale i dekoracyjną.
By tak mogło być, trzeba je wykonać bardzo starannie – z odpowiednio zaprojektowanej i właściwie (bez „raków”) zagęszczonej w deskowaniu mieszanki betonowej. Świeży beton musi być też odpowiednio pielęgnowany w początkowym okresie wiązania cementu. Taki estetycznie wyglądający beton nazywany jest architektonicznym.
Elementy z betonu architektonicznego stosuje się nie tylko w elewacjach i wnętrzach biur oraz obiektów użyteczności publicznej, ale także w budynkach mieszkalnych. We wnętrzach budowanych przez deweloperów domów wielorodzinnych, beton architektoniczny spotyka się głównie w częściach wspólnych – holach i klatkach schodowych. Rzadziej dotyczy to mieszkań, gdyż nie każdemu z ich nabywców może odpowiadać taki nowoczesny, ale minimalistyczny wystrój pomieszczeń.
Podobnie jest z domami jednorodzinnymi – beton architektoniczny częściej spotkamy w budynkach projektowanych na indywidualne zamówienie niż wybudowanych według gotowego projektu z katalogu firm i pracowni architektonicznych.
Okładziny betonowe
Brak elementów z betonu architektonicznego w mieszkaniach lub domach kupionych od deweloperów nie oznacza wcale, że zwolennicy industrialnego wystroju wnętrz nie mogą mieć go na swoich ścianach. Wystarczy, że zamiast tradycyjnych płytek ceramicznych wybiorą okładziny wykonane z takiego właśnie dekoracyjnego betonu (Fot. 1 i 2).
To samo dotyczy inwestorów, którzy budują dom w tradycyjnej technologii według dokumentacji gotowej – przy czym oni mogą mieć beton architektoniczny nie tylko we wnętrzach, ale także na elewacji.
Rosnąca popularność betonu architektonicznego w budownictwie mieszkaniowym, także jednorodzinnym, ma związek nie tylko z panującą modą na industrialne, surowe wnętrza. Duża w tym zasługa bardzo dobrych parametrów użytkowych i dekoracyjnych okładzin betonowych. Zawdzięczają je znakomitym właściwościom cementu, będącego spoiwem wykorzystywanym do ich produkcji.
Oczywiście dotyczy to jedynie pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni, gdyż zastosowanie do tego celu mieszanek cementowo-popiołowych, o zmiennych i trudnych, a raczej niemożliwych do określenia parametrach, zakończyłoby się szybkim bankructwem producenta takich jedynie „betonopodobnych” płyt.
Rynkowa oferta betonowych okładzin – wewnętrznych i zewnętrznych – jest niezwykle bogata – nie będzie więc problemu z realizacją najbardziej wyszukanych pomysłów wnętrzarskich z ich udziałem. Takie betonowe płyty, o bardzo różnych wielkościach i grubościach, mogą być gładkie lub fakturowane i mieć powierzchnie w różnych odcieniach cementu lub – dzięki barwieniu w masie – także w innych kolorach.
Należy jedynie pamiętać o tym, że są one stosunkowo ciężkie, więc trzeba je na ścianach przyklejać na mocne kleje, stosując wcześniej warstwy gruntujące o ostrym uziarnieniu. Można też zastosować do ich mocowania specjalne kotwy lub śruby.
Rodzaje okładzin
Dużą zaletą płyt z betonu architektonicznego jest to, że nie są one produkowane w sposób przemysłowy w dużych seriach, jak płytki ceramiczne. Nie będzie więc problemów z zamówieniem na wymiar całych płyt, którymi na przykład chcemy wykończyć obudowę kominka (Fot. 3 i 4).
Takie płyty mogą też mieć od razu wykonane w odpowiednim miejscu otwory, przez które będzie wypływało do salonu ogrzane przez wkład kominkowy powietrze.
Beton, używany do produkcji płyt okładzinowych, musi być przygotowany ze szczególnie dobrych składników. Podstawą jest oczywiście pewny cement, wyprodukowany w cementowni, ale ważne jest też użycie dobrego kruszywa oraz czystej wody. Do mieszanki betonowej dodaje się oczywiście domieszki chemiczne – przede wszystkim plastyfikatory, poprawiające jej urabialność.
Płyty z betonu architektonicznego mają stosunkowo małą grubość (1-2 cm), w stosunku do swoich pozostałych wymiarów, często przekraczających 1 m. Powinny być więc odpowiednio mocne, by nie pękały w transporcie i podczas układania. Z tego powodu stosuje się w nich zbrojenie rozproszone, które – poza zwiększeniem wytrzymałości takich płyt na zginanie – chroni je także przed zarysowaniem, spowodowanym skurczem betonu.
Zbrojeniem rozproszonym mogą być dodane do mieszanki betonowej włókna polipropylenowe, stosowane na przykład w betonowych wylewkach podłogowych. Zdecydowanie jednak mocniejsze od nich są specjalne włókna szklane o podwyższonej zawartości tlenku cyrkonu. Włókna te – w przeciwieństwie do tych, zrobionych ze zwykłego szkła – w wysoko zasadowym (alkalicznym) środowisku, jakim jest beton, nie ulegają przyspieszonej korozji.
Okładziny z betonu architektonicznego, zbrojonego włóknem szklanym, są bardzo wytrzymałe i trwałe. Oznacza się je zwykle symbolami GRC lub GFRC, od angielskiej nazwy: Glass Fibre Reinforced Concrete.
Okładziny z betonu GRC są bardzo odporne na słońce, niską i wysoką temperaturę oraz wszelkie czynniki, wywołujące korozję betonową. Dlatego bez obawy można je stosować na elewacjach domów, także tych, które zlokalizowane są w środowisku miejskim o dużym zanieczyszczeniu powietrza.
Materiał promocyjny Stowarzyszenie Producentów Cementu
www.polskicement.pl www.pewnycement.pl
