Domy w technologii lekkiego szkieletu drewnianego, popularnie nazywane kanadyjskimi lub „kanadyjczykami”, tylko wtedy spełnią oczekiwania właścicieli, jeśli zostaną zbudowane zgodnie z wypracowanymi przez dziesięciolecia zasadami. Dotyczy to także wykonywania nadproży nad oknami, drzwiami i bramami garażowymi.
Otwory na okna i drzwi są bez wątpienia osłabieniem dla szkieletowych ścian drewnianych, choćby dlatego, że nie są one w tych miejscach usztywnione poszyciem z płyt wiórowych i wykończeniem wewnętrznym z płyt gipsowo-kartonowych. Z tego powodu elementy konstrukcji ścian wokół takich otworów muszą być odpowiednio wzmocnione (Fot. 1).
Ściany zewnętrzne
Otwory okienne i drzwiowe zwieńcza się nadprożami, których zadaniem jest przeniesienie – przez słupki ościeża – obciążeń ze stropu, ścian wyższych kondygnacji oraz dachu na ściany i ławy fundamentowe.
Nadproża w ścianach nośnych – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych – muszą mieć z tego powodu specjalną konstrukcję.
W ścianach zewnętrznych stosuje się zazwyczaj dwa rodzaje konstrukcji nadproży otworów okiennych i drzwiowych – pełne (Rys. 1) i otwarte (Rys. 2).
Dla typowych szerokości okien i drzwi w każdym z tych rozwiązań, po obu stronach otworu stosuje się podwójne słupki, przy czym nadproże opiera się na wewnętrznych, zwanych słupkami ościeża. U dołu otwór okienny zamyka belka parapetowa, podparta słupkami podokiennymi. Belka parapetowa i słupki podokienne nie występują oczywiście w otworach drzwiowych.
W ścianach zewnętrznych nadproża otworów okiennych i drzwiowych mają grubość 14 cm, czyli taką samą jak konstrukcja ściany. Montuje się je z dwóch elementów o grubości 38 mm, wypełniając przestrzeń między nimi izolacją termiczną (Rys. 3).
Wysokość nadproża zależy od szerokości otworu i przenoszonych przez niego obciążeń.
Do izolacji cieplnej nadproży wykorzystuje się wełnę mineralną (kamienną lub szklaną), a także styropian. Ten ostatni zalecany jest przy wykonywaniu nadproży skrzynkowych, których izolacja musi być zrobiona już podczas ich montażu.
Izolacje z wełny mineralnej są układane dopiero wtedy, gdy zarówno na ścianach, jak i na dachu jest już wykonane sztywne poszycie. Zachowanie takiej kolejności prac gwarantuje, że izolacja z wełny nie zostanie zamoczona podczas opadów atmosferycznych, które mogą się zdarzyć w trakcie wykonywania szkieletowej konstrukcji domu.
Garaż
W garażu otwór na bramę (Rys. 4) jest wielokrotnie większy niż szerokość standardowych drzwi i okien. Konstrukcja jego nadproża musi być więc zaprojektowana indywidualnie dla konkretnego budynku, oczywiście z zachowaniem podstawowych zasad technologii. Bardzo często drewnianą konstrukcję takiego nadproża wzmacnia się elementami stalowymi (Rys. 5). Przy rozpiętościach otworów w granicach 270–360 cm, nadproża opiera się na podwójnych słupkach ościeżnicy. Potrójne słupki stosuje się, gdy rozpiętość otworu przekracza 360 cm.
Ściany wewnętrzne
W ścianach wewnętrznych robi się oczywiście głównie otwory drzwiowe (Fot. 2).
Wysokość ich nadproży zależy od szerokości otworu oraz wielkości przenoszonych obciążeń. Konstrukcja nadproży w ścianach nośnych (Rys. 6) różni się od tej, która jest stosowana w ścianach nienośnych, czyli działowych (Rys. 7).
Przyjmuje się, że otwór powinien być większy o 50 mm niż szerokość drzwi i o 70 mm – niż ich wysokość. Na parterze wysokość otworu liczy się od górnej powierzchni podwaliny impregnowanej ciśnieniowo, ale przy ostatecznym jego określeniu należy uwzględnić grubość projektowanych podłóg.
Autor tekstu, zdjęć i rysunków: Wojciech Nitka www.budujzdrewna.pl
