Jak ocieplić ścianę szczytową pod dachem stromym?

Miejsca, w których ściany szczytowe stykają się z połaciami dachu, mogą być mostkami termicznymi. Dotyczy to szczególnie ścian dwuwarstwowych, przy wykonywaniu których bardzo często zapomina się, że ich zewnętrzne ocieplenie powinno być w sposób ciągły połączone z izolacją termiczną dachu.

W domach ze stromymi dachami ściany szczytowe mogą wystawać ponad dach (Fot. 1). Znacznie częściej jednak są one schowane pod jego połaciami, które – przedłużone poza ich lico – dodatkowo chronią boczne ściany domu przed deszczem (Fot. 2).

Fot. 1 – Trudniej jest zapewnić ciągłość ocieplenia dachu i ścian szczytowych, wystających powyżej jego połaci, niż wtedy, gdy są one schowane pod jego pokryciem

Fot. 2 – W większości domów ze stromym dachem ściany szczytowe są schowane pod jego połaciami, a ich wystające po bokach fragmenty chronią boczne elewacje przed zalewaniem przez deszcz

Ściany dwuwarstwowe

Przy murowaniu warstwy nośnej ścian dwuwarstwowych, często „wyciąga” się ją aż do rusztu z kontrłat i łat, na którym układa się pokrycie dachu. Najczęściej zdarza się to przy więźbach o konstrukcji krokwiowo-jętkowej, gdyż wtedy poddasze ociepla się jedynie do poziomu jętek, więc górna część ścian szczytowych wypada powyżej izolacji termicznej dachu.

W takich domach – w miejscach, w których ocieplenie połaci dachu styka się z ocieploną od zewnątrz ścianą szczytową – powstaje mostek termiczny, gdyż ciepło ucieka na zewnątrz przez murowaną warstwę nośną i ułożone nad nią pokrycie dachowe (Rys. 1). By uniknąć takiej sytuacji należy ocieplić wierzch ściany szczytowej na grubość 10-15 cm (Rys. 2). Wtedy ocieplenia ściany szczytowej i dachu będą się ze sobą stykać i dzięki temu zostaną zmniejszone straty ciepła na poddaszu.

Rys. 1 – Jeśli w domach z dwuwarstwowymi ścianami szczytowymi nie zapewni się ciągłości ich ocieplenia z izolacją termiczną dachu, to mur znajdujący się tuż pod pokryciem staje się dużym mostkiem cieplnym

Rys. 2 – Dla ciągłości ocieplenia dwuwarstwowych ścian szczytowych i połaci dachu, wystarczy na wierzchu ich warstwy murowanej (pod membraną dachową) przykleić izolację z pasów płyt styropianowych

Takie ocieplenie wierzchu ścian szczytowych najłatwiej jest wykonać z płyt styropianowych, które należy przykleić najpóźniej tuż przed ułożeniem na krokwiach membrany dachowej. Żeby było miejsce na styropian, trzeba zakończyć murowanie ścian szczytowych 10-15 cm poniżej powierzchni, wyznaczonej przez górne krawędzie krokwi (Fot. 3).

Oczywiście górną powierzchnię ścian trzeba – przed przyklejeniem styropianu – wyrównać równolegle do linii połaci dachu za pomocą odpowiednio przyciętych bloczków lub pustaków (Fot. 4).

Fot. 3 – By było możliwe zaizolowanie termiczne wierzchu ścian szczytowych bezpośrednio pod pokryciem połaci dachu, trzeba odpowiednio wcześnie skończyć murowanie ich warstwy nośnej z bloczków lub pustaków

Fot. 4 – Przed przyklejeniem styropianu do wierzchu murowanej części ścian szczytowych, wyrównuje się ich górną powierzchnię – za pomocą odpowiednio przyciętych bloczków – równolegle do górnej płaszczyzny krokwi

Nad tak ocieplonymi krawędziami ścian szczytowych można już – bez obawy o mostki termiczne – ułożyć pokrycie dachu. Z przyklejaniem styropianu do zewnętrznej powierzchni ścian, podobnie jak z ociepleniem dachu, najlepiej poczekać tak długo, jak będzie to możliwe – najlepiej do czasu, gdy nie tylko z murowanych ścian i żelbetowych stropów, ale i z tynków i betonowych wylewek podłogowych odparuje wilgoć technologiczna.

Ściany jednowarstwowe

Mniejszy problem jest w domach ze ścianami jednowarstwowymi, wymurowanymi z bloczków betonu komórkowego. W nich można ewentualnie nie docieplać dodatkowo od góry ścian szczytowych (Rys. 3). Ponieważ bloczki betonu komórkowego pełnią zarówno funkcję konstrukcyjną, jak i izolacji cieplnej, więc nie będą w miejscu ich styku z ociepleniem dachu powstawać tak duże mostki termiczne jak wtedy, gdy są to ściany wymurowane na przykład z bloczków silikatowych.

Dlatego jednowarstwowe ściany szczytowe z betonu komórkowego można wymurować aż do górnej powierzchni krokwi, na styk z układaną na nich membraną dachową (Fot. 5). Gdybyśmy jednak chcieli, żeby w miejscu styku z izolacją termiczną dachu ściana ta miała taką samą izolacyjność, jak w swoim przekroju poziomym, to powinniśmy ją od góry ocieplić 5 cm warstwą styropianu.

Rys. 3 – W domach z jednowarstwowymi ścianami szczytowymi, wykonanymi z bloczków betonu komórkowego, które pełnią zarówno rolę konstrukcyjną, jak i izolacji termicznej, można się ewentualnie obejść bez docieplania ich od góry

Fot. 5 – Murowanie jednowarstwowych ścian szczytowych z bloczków betonu komórkowego można ewentualnie zakończyć równo z górną płaszczyzną krokwi – wtedy układana na nich membrana dachowa osłania także ich wierzch

Inaczej jest ze ścianami jednowarstwowymi wykonanymi z pustaków z ceramiki poryzowanej. Zawdzięczają one swoją izolacyjność termiczną przede wszystkim dużej liczbie szczelin powietrznych w przekroju poziomym. Przy przepływie ciepła do góry – pionowymi i zazwyczaj otwartymi kanałami – opór termiczny górnych pustaków jest niewielki. Dlatego takie ściany szczytowe w miejscu ich styku z ociepleniem dachu powinno się ocieplać od góry w taki sam sposób, jak warstwy nośne ścian dwuwarstwowych.

Ocieplenie dachu

Podczas ocieplania dachu, wełnę mineralną powinno się układać na styk ze ścianą szczytową, dbając jedynie o to, by znalazła się ona także między skrajną krokwią a murem (Fot. 6). Dotyczy to także sytuacji, gdy odległość tej krokwi od tej ściany jest niewielka.

Zarówno jednak przy ścianach jednowarstwowych, jak i dwuwarstwowych nie ma sensu ocieplanie tych fragmentów połaci dachowych, które wystają poza zewnętrzne lico ścian szczytowych. Osłania się je jedynie od spodu podbitką (Fot. 7), nie tylko ze względów estetycznych, ale także po to, by chronić membranę dachową przed szkodliwym dla niej promieniowaniem ultrafioletowym.

Fot. 6 – Wełna mineralna ocieplająca dach powinna staranie wypełniać przestrzeń pomiędzy skrajną krokwią i ścianą szczytową, także wtedy, gdy jest ona niewielka

Fot. 7 – Fragmentów połaci dachu, wystających poza lico ścian szczytowych, nie ociepla się, a jedynie osłania od spodu na przykład drewnianą podbitką