Odpowiedź na to pytanie wydaje się być prosta. Ściany dwuwarstwowe, najczęściej obecnie wykonywane, powinno się ocieplać dopiero po całkowitym zakończeniu prac na dachu. Od wszystkich zasad są jednak wyjątki, tak więc i tutaj bywają sytuacje, kiedy o ociepleniu ścian należy pomyśleć przed ułożeniem pokrycia na dachu.
Budowa domu do stanu surowego otwartego zakłada, że ściany nośne domu i ewentualnie jego stropy oraz schody, są zabezpieczone dachem przed opadami atmosferycznymi. Taki dach może być przykryty jedynie prowizorycznie papą asfaltową ułożoną na sztywnym poszyciu lub mieć już wykonane wszystkie warstwy, poczynając od wstępnego krycia, a na docelowym pokryciu, na przykład z dachówki lub blachodachówki – kończąc. Szczególnie przy tym drugim wariancie kwestia momentu wykonywania ocieplenia może mieć dla trwałości domu i kosztów jego budowy istotne znaczenie.
Najpierw dach – potem ocieplenie
Generalnie, zewnętrzne ściany domu powinno się ocieplać jak najpóźniej, a więc zdecydowanie już po zrobieniu dachu. Dotyczy to przede wszystkim ścian wymurowanych z bloczków betonu komórkowego lub wapienno-piaskowych (silikatowych), które trafiają na plac budowy nasycone – w bardzo dużym stopniu – wilgocią technologiczną. Chodzi po prostu o to, by jak najdłużej miały one możliwość odsychania nie tylko do środka domu, ale także na zewnątrz.
Uwaga! Warto przy tym pamiętać, że lato nie jest najlepszym okresem do suszenia ścian, z powodu – przeważnie dużej wtedy – wilgotności powietrza. Dużo lepsza pod tym względem jest zima, najlepiej mroźna.
Przy ociepleniu takich wilgotnych ścian styropianem, odcinamy je prawie całkowicie od otoczenia, więc ich wysychanie odbywa się praktycznie tylko przez wnętrza. Odbija się to między innymi na kosztach ogrzewania, które przez kilka lat mogą być nawet dwukrotnie wyższe od tych późniejszych, gdy dom już będzie suchy.
Nieco lepiej jest przy ocieplaniu ścian domu płytami wełny mineralnej, która jest prawie całkowicie przepuszczalna dla pary wodnej. Ponieważ jednak i takie ocieplenie musi być wykończone warstwą zaprawy zbrojonej plastikową siatką oraz tynkiem cienkowarstwowym, więc jego przepuszczalność jest także ograniczona. Tak więc przy wełnie wzrost kosztów ogrzewania – z powodu wysychania ścian przede wszystkim przez wnętrze domu – przez pierwsze lata jego użytkowania jest też podwyższony, ale „jedynie” o około 40%.
Wszystkie problemy, związane z podwyższoną wilgotnością świeżo wzniesionych ścian, nie dotyczą oczywiście elementów murowych z ceramiki tradycyjnej i poryzowanej, które na budowę przyjeżdżają w stanie bardzo suchym. Gdyby więc ściany z nich zostały szybko ocieplone, to co najwyżej mogłyby się przyczynić do zmniejszenia poziomu wilgoci w budowanym domu, pochłaniając jej nadmiar z powietrza.
Jednak i przy tych ścianach, wykonywanie ich ocieplenia przed zrobieniem dachu, byłoby mało roztropne, gdyż większe opady mogłyby się odbić na jakości prowadzonych prac izolacyjnych.
Jeden stromy dach z okapami
Gdy cały dom przykrywa jeden dach, w dodatku z okapami osłaniającymi ściany (Fot. 1), to wszystkie roboty związane z jego kryciem mogą się odbywać niezależnie od – zaplanowanych na później – prac ociepleniowych. Jedynie przy wykonywaniu jego orynnowania trzeba pamiętać o odsunięciu rur spustowych od ścian, bo ich grubość zwiększy się jeszcze o co najmniej kilkunastocentymetrową warstwę styropianu czy wełny mineralnej.
Kilka dachów
Inaczej jest, gdy dom ma kilka dachów na różnych wysokościach, z których niektóre przylegają bezpośrednio do ściany piętra lub poddasza (Fot. 2). W takich domach ścianę przylegającą do niższego dachu, na przykład nad garażem lub parterową częścią budynku, powinno się ocieplić i otynkować przed wykonaniem na nim pokrycia. Ocieplenie to powinno być zrobione na całej wysokości ściany (do górnego dachu), by później nie trzeba było prowadzić prac ociepleniowych nad wykonanym już dachem.
Bez takiego odstępstwa od reguły (najpierw – dach, potem – ocieplenie ścian), trudno byłoby poprawnie ułożyć pokrycie na niższym dachu, a w szczególności wykonać na nim obróbki blacharskie na styku ze ścianami.
Do tego wszystkiego, gdyby ocieplenie takiej ściany nie zostało wcześniej wykonane, późniejsze prowadzenie prac izolacyjnych wymagałoby rozebrania części pokrycia dachowego. To oczywiście nie tylko kosztuje, ale też grozi uszkodzeniem lub zabrudzeniem membrany dachowej, a także wystawieniem jej, na okres kilku tygodni, na ponowne destrukcyjne działanie promieniowania ultrafioletowego.
Podobny problem dotyczy także domów z kilkoma dachami, gdy ich ściany są jednowarstwowe. Wprawdzie ich się dodatkowo nie ociepla, ale jeśli nie otynkujemy tych fragmentów ściany, które przylegają do niższego dachu (Fot. 3 i 4), to później będziemy mieć te same problemy, co przy ścianach, które nie zostały ocieplone przed ułożeniem pokrycia na przylegającym do nich dachu.
Ściany szczytowe ponad dach
Problem z koniecznością ocieplenia ścian przed wykonaniem pokrycia dachu dotyczy także takich domów, w których ściany szczytowe zostały wyprowadzone powyżej połaci dachowych.
By pokrycie na takim dachu mogło być poprawnie ułożone, przylegające do niego ściany powinny zostać wcześniej ocieplone z obu stron (by nie tworzyły mostka termicznego) oraz otynkowane od strony wewnętrznej (Fot. 5-8). Nie należy jednak z tego powodu ocieplać całych ścian szczytowych, a jedynie ich górne fragmenty, by nie pozbawiać ich możliwości odsychania na obie strony. Jest to oczywiście pewnym utrudnieniem przy późniejszym mocowaniu do ścian płyt styropianowych, bo trzeba się wpasować w już przyklejone, ale dla dobrego wykonawcy nie jest to trudność nie do pokonania.
Uwaga! Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć w poradzie: Jak powinno się poprawnie ocieplić ściany szczytowe wystające ponad dach?
Płaski dach
Problemy z dachami przylegającymi do ścian domu, które mają być ocieplane później, nie dotyczą jedynie dachów stromych, ale także płaskich, zwłaszcza jeśli mają być one nad pomieszczeniami ogrzewanymi. Izolacja termiczna płaskiego dachu powinna łączyć się z ociepleniem ściany domu.
Jeśli na warstwie izolacji cieplnej takiego płaskiego dachu ma być zrobiona betonowa wylewka pod izolację przeciwwilgociową i podłogę tarasu, to należy ją – wzdłuż ściany u dołu – oddzielić warstwą styropianu, by nie stała się potężnym mostkiem termicznym (Fot. 9 i 10). Trzeba jedynie zadbać, by ta warstwa startowa styropianu została ułożona idealnie poziomo, żeby nie utrudnić prowadzenia późniejszych prac przy ocieplaniu całej ściany.
