W Polsce domy jednorodzinne są w większości murowane. Oznacza to, że ich ściany nośne, a często też działowe, zrobione są z różnego rodzaju bloczków lub pustaków. Nic dziwnego, że w takich domach stropy wykonane się przede wszystkim z betonu. Od stropów drewnianych, które również można by zastosować w takich budynkach, stropy betonowe są nie tylko trwalsze i mniej akustyczne, ale też zdecydowanie bardziej odporne na działanie ognia.
Stropy oddzielają od siebie poszczególne kondygnacje budynku, dlatego wykonuje się je w domach piętrowych i z użytkowym poddaszem. W domach z płaskim dachem stropy dodatkowo zamykają konstrukcyjnie budynek od góry.
Stropy wykonane z betonu usztywniają też bryłę domu, dlatego warto je zastosować także w budynkach parterowych, niezależnie od tego, jak duże pochylenie mają połacie jego dachu. Trzeba jedynie pamiętać, że stropy betonowe spełnią swoją usztywniającą rolę tylko wtedy, gdy są oparte na ścianach za pośrednictwem obwodowych belek żelbetowych, nazywanych wieńcami.
Na rynku budowlanym jest wiele rodzajów stropów z betonu. Nie ma raczej oficjalnych statystyk, które z nich stosuje się najczęściej w domach jednorodzinnych. Jednak nawet wyrywkowa obserwacja „małych budów” pozwala na ułożenie rankingu ich popularności.
Stropy częściowo prefabrykowane
W domach jednorodzinnych budowanych obecnie w Polsce najczęściej stosuje się gęstożebrowe stropy typu teriva. Składają się one z częściowo prefabrykowanych belek z betonową stopką, w której zatopione są dolne pręty stalowych kratownic (Fot. 1) oraz z pustaków wypełniających, wykonanych najczęściej z keramzytobetonu.
Więksi producenci tych stropów mają w swojej ofercie także kształtki, ułatwiające wykonanie żeber rozdzielczych i wieńców obwodowych (Fot. 2), a oprócz podstawowych pustaków produkują też połówkowe i skrajne, z zadeklowanymi z jednej strony otworami.
Prefabrykowane belki stropu typu teriva opiera się na ścianach nośnych i podciągach oraz na – rozstawionym co około 2 m – montażowym stemplowaniu (Fot. 3). Na nich układa się pustaki stropowe oraz kształtki i zbrojenie żeber rozdzielczych. Na koniec całość stropu betonuje się w taki sposób, by nad pustakami powstała 3-4 cm warstwa betonu (Fot. 4).
Spośród stropów częściowo prefabrykowanych zdecydowanie rzadziej stosuje się w domach jednorodzinnych stropy typu filigran. Składają się one z cienkich, przygotowanych w wytwórni dla konkretnego domu, kilkucentymetrowych płyt betonowych, w których zatopione jest kratownicowe zbrojenie, takie samo jak w belkach stropów teriva.
Po rozłożeniu prefabrykowanych płyt na ścianach nośnych oraz ich montażowym podparciu stemplowaniem, układa się na nich warstwę betonu o grubości, dostosowanej do rozpiętości i obciążeń stropu. Warstwa ta łączy ze sobą poszczególne płyty w jeden monolityczny strop.
Monolityczne stropy płytowe
Kiedyś takie stropy wykonywano przede wszystkim w dużych budynkach mieszkalnych, biurowych i użyteczności publicznej. Obecnie, ze względu na zdecydowanie większą dostępność deskowań inwentaryzowanych (Fot. 5), w coraz większej liczbie domów jednorodzinnych wykonuje się monolityczne stropy płytowe. Stropy te są betonowane na placu budowy (Fot. 6), po wcześniejszym ułożeniu na deskowaniu ich zbrojenia, które każdorazowo projektuje się dla konkretnego domu.
Zaletą płytowych stropów monolitycznych jest to, że – w przeciwieństwie do częściowo prefabrykowanych – pracują w co najmniej dwóch kierunkach. Dzięki temu mogą mieć one mniejszą grubość niż inne, co sprawia, że pomimo pełnego przekroju, ilość mieszanki betonowej, potrzebnej do ich wykonania, nie jest taka duża.
Mała – w porównaniu z innymi stropami o podobnych wymiarach i obciążeniu – grubość stropów monolitycznych powoduje jednak, że nie mają one odpowiednio dużej sztywności. Dlatego znacznie częściej niż przy innych stropach, rysują się wymurowane na nich ściany działowe.
Z tego powodu też nie powinno się stosować takich stropów w domach parterowych, jeśli będą one punktowo obciążone drewnianymi słupami, podpierającymi więźbę dachową. Pod takim obciążeniem dość znacznie obracają się ich krawędzie oraz unoszą naroża, przez co przestają być osiowo oparte na ścianach, a w narożnikach domu pojawiają się rysy.
Prefabrykowane stropy płytowe
Największą zaletą stropów płytowych jest szybkość ich wykonania. Nawet dla sporego domu montaż stropu na jednej kondygnacji zabiera nie więcej niż 1-2 dni. Płyty stropowe układa się na ścianach i podciągach za pomocą dźwigu bezpośrednio z samochodu, którym zostały przywiezione z wytwórni.
Najpopularniejszymi stropami płytowymi były kiedyś żelbetowe płyty kanałowe, nazywane żerańskimi, które jednak rzadko stosowano w domach jednorodzinnych. Są one produkowane jeszcze teraz, ale ich główną wadą jest to, że pod nierównomiernym obciążeniem rysują się wzdłuż dłuższych krawędzi.
Obecnie najpopularniejszym tego rodzaju stropem są sprężone płyty strunobetonowe z kanałami, które projektuje się dla konkretnego domu. Wykonuje się je na „długich torach” i za pomocą piły tarczowej przycina na odpowiednie długości.
Po przywiezieniu na budowę ponumerowane płyty układa się za pomocą dźwigu samochodowego w odpowiedniej kolejności na ścianach i przygotowanych wcześniej belkach żelbetowych (Fot. 7). Następnie wykonuje się wokół nich wieńce obwodowe, a specjalnie ukształtowane podłużne szczeliny (zamki) pomiędzy poszczególnymi płytami wypełnia betonem (Fot. 8). Dzięki takiemu połączeniu strunobetonowe płyty stropowe nie rysują się na stykach, gdy są obciążone nierównomiernie.
Wszystkie stropy tylko z pewnego cementu
Bez względu na rodzaj stropu betonowego, zastosowanego w domu jednorodzinnym, musi być on wykonany z mieszanek betonowych, przygotowanych wyłącznie z pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Dotyczy to zarówno belek, pustaków czy różnego rodzaju kształtek stropowych wyprodukowanych w wytwórni, jak i mieszanki betonowej, układanej bezpośrednio na placu budowy.
Tylko wtedy bowiem stropy – zarówno monolityczne, jak i częściowo oraz całkowicie prefabrykowane – będą miały odpowiednią nośność, trwałość i ognioodporność. W odniesieniu do stropów zastosowanie pewnego cementu jest szczególnie ważne, ponieważ ich znaczenie dla bezpieczeństwa mieszkańców można by porównać jedynie ze schodami lub dachem.
Na szczęście żaden z szanujących się producentów stropów, zarówno tych częściowo, jak i całkowicie prefabrykowanych nie użyje do ich produkcji różnego rodzaju mieszanek cementowo-popiołowych o trudnym do ustalenia składzie. Dotyczy to także firm produkujących beton towarowy, który nawet na budowach domów jednorodzinnych stosowany jest powszechnie do betonowania nie tylko stropów, ale też fundamentów i schodów.
Gdyby ktoś jednak – podczas wykonywania nie tylko stropu – zdecydował się na przygotowywanie mieszanki betonowej w betoniarce na placu budowy, niech sprawdzi, czy – zamiast pewnego cementu z cementowni – przez nieuwagę nie kupił w składzie lub markecie budowlanym mieszanki cementowo-popiołowej. Gdyby się tak stało, trzeba worki z nią jak najszybciej wymienić na produkt spełniający wymagania normy cementowej.
Materiał promocyjny Stowarzyszenie Producentów Cementu
www.polskicement.pl www.pewnycement.pl
