Współczesne okna drewniane różnią się od tych produkowanych kilkadziesiąt lat temu przede wszystkim trwałością. Większość producentów wykonuje profile okienne z drewna suszonego i impregnowanego przemysłowo oraz zabezpiecza je trwałymi powłokami, dzięki czemu są one odporne na warunki atmosferyczne i nie trzeba ich co kilka lat malować.
Profile obecnie produkowanych okien wykonuje się z trzech warstw drewna klejonego, które – w porównaniu z litym – jest bardziej wytrzymałe na zginanie oraz odporniejsze na paczenie pod wpływem zmian temperatury i wilgotności.
Profile okien renomowanych producentów mają zewnętrzną warstwę wykonaną z tylko z drewna litego, bez sęków, skręconych włókien czy kropli żywicy. Dotyczy to zwłaszcza okien, które są wykańczane lakierem lub lakierobejcą i rysunek drewna jest w nich widoczny. Taki jednolity od zewnątrz profil jest nie tylko bardziej estetyczny, a przede wszystkim dużo trwalszy.
Okna drewniane, także te w ciemnych kolorach, są też dużo bardziej odporne na silne nasłonecznienie niż plastikowe, gdyż nagrzane mniej się od nich rozszerzają.
Jednak to, że obecnie produkowane okna drewniane są zdecydowanie trwalsze niż kiedyś, nie oznacza, iż wcale nie trzeba o nie dbać. Bowiem profile nawet najlepszych okien drewnianych po pewnym czasie tracą swój połysk, a po wielu latach każda farba czy lakier może się na nich łuszczyć, a nawet odpryskiwać. W większym stopniu dotyczy to oczywiście okien znajdujących się na elewacji południowej, a w najmniejszej – na północnej.
Konserwacja okien
Okien drewnianych nie trzeba myć tak często jak plastikowych, które mają właściwości elektrostatyczne i łatwo przyciągają kurz. Wystarczy jeśli umyjemy je dwa razy w roku, a po myciu przetrzemy profile specjalnymi preparatami, które tworzą na nich ochronną powłokę i zamykają mikropęknięcia, przez które woda mogłaby wnikać w drewno. Taki środek konserwujący powinien być dobrany do rodzaju powłoki, którą wykończono drewniane profile. Najlepiej więc sprawdzić u jej producenta, jaki z dostępnych na rynku będzie do niej najlepszy. Jego nanoszenie nie jest skomplikowane; czasem polega jedynie na przetarciu profili specjalną gąbką nasączoną preparatem, podobnie jak to ma miejsce z niektórymi pastami do butów. Producenci okien mają też często gotowe zestawy renowacyjne, składające się ze specjalnych środków – czyszczącego i pielęgnacyjnego, przeznaczonych do oferowanych przez nich wyrobów.
Konserwacja okien nie powinna się jednak ograniczać tylko do profili. Pamiętać też należy o okuciach, które raz w roku powinno się oczyścić i posmarować na przykład olejem do maszyn do szycia.
Nie powinno się też zapominać o uszczelkach okiennych, które corocznie należy przecierać specjalnym środkiem do ich pielęgnacji, przywracającym im elastyczność. Można do tego celu użyć produktów przeznaczonych do konserwacji uszczelek samochodowych.
Oczywiście lakier na oknach, zwłaszcza tych znajdujących się na elewacjach silnie nasłonecznionych lub narażonych na zacinające deszcze (w Polsce wiatry wieją przeważnie z zachodu), po 5-8 latach będzie w takim stopniu zniszczony, że profile trzeba będzie gruntownie odnowić. Takie malowanie renowacyjne nie jest specjalnie trudne i można go zrobić samemu. Do tego celu najlepiej użyć takiego samego lakieru, którym profile były pokryte fabrycznie (warto o to zapytać sprzedawcę już przy zakupie okien). Oczywiście przed malowaniem profili należy delikatnie przeszlifować ich powierzchnie drobnym papierem ściernym i dokładnie je odpylić.
Odnawianie starszych okien
Profile okien wyprodukowane kilkanaście lat temu nie spełniają obecnych standardów. Dotyczy to zarówno przygotowania drewna, jak i jakości oraz trwałości powłok lakierniczych. Dlatego takie okna, zwłaszcza te od strony południowej, niszczą się dosyć szybko. Jeśli nie zadbamy o nie w porę, zniszczeniu mogą ulec nie tylko lakier, ale też powierzchnia drewnianych profili (Fot. 1 i 2).
Gdy tak się stało, powinniśmy usunąć wszystkie warstwy powłok lakierniczych oraz oczyścić wżery w profilach, wyrównując je mocną szpachlą do drewna. Po oszlifowaniu i odpyleniu ich powierzchni, należy od nowa pokryć je odpowiednimi powłokami ochronnymi, poczynając od impregnatu, poprzez podkład i wierzchnie warstwy lakiernicze.
Jest to oczywiście pracochłonne i kosztowne; wymaga też kilku dni dobrej pogody (lub kilkunastu, gdy liczba okien do naprawy jest większa).
Jeśli warunki do tych prac są niesprzyjające, warto choćby prowizorycznie zabezpieczyć okna przed dalszą degradacją, przez umycie i odtłuszczenie profili (na przykład za pomocą acetonu lub rozpuszczalnika), przeszlifowanie ich powierzchni oraz pomalowanie lakierobejcą (Fot. 3-6).
