Budowę domu – co oczywiste – rozpoczynają prace budowlane. Dopiero gdy konstrukcja domu jest gotowa, prowadzone są w nim wszelkie prace instalacyjne, a po nich – wykończeniowe. Ten pierwszy, budowlany etap realizacji domu jest niezmiernie ważny nie tylko dla jego trwałości i bezpieczeństwa mieszkańców. Jakość wykonanych wtedy prac ma również wpływ na przebieg i koszt dalszych etapów budowy domu.
Dlatego tak duże znaczenie ma zatrudnienie do realizacji domu w stanie surowym otwartym dobrego wykonawcy – rzetelnego i z dużym doświadczeniem. Ważne jest również użycie do wykonania konstrukcji domu tylko dobrych materiałów. Zastępowanie ich tańszymi, ale gorszymi, zwykle po niedługim czasie kończy się znacznymi wydatkami na remonty, które swoim zakresem mogą obejmować nie tylko elementy konstrukcyjne, ale i wykończeniowe, a czasem także wymagać naprawy niektórych instalacji.
Kolejność prac budowlanych
Projektowanie konstrukcji domu rozpoczyna się od dachu, a kończy na fundamentach. Odwrotnie jest z jej wykonywaniem – najpierw powstają fundamenty. Dopiero na nich muruje się ściany. W większości domów na ścianach opiera się stropy i schody. Na koniec całość przykrywa się dachem, krytym prowizorycznie lub docelowo.
Prace wstępne
Przed przystąpieniem do budowy domu powinno się – raczej tymczasowo niż docelowo – ogrodzić działkę, by nikt postronny przez nieuwagę nie wszedł na jej teren i nie zrobił sobie krzywdy podczas prowadzonych prac budowlanych. Następny krok to zdjęcie ziemi roślinnej (Fot. 1) z tej części działki, na której ma stanąć dom i złożenie jej w miejscu, w którym będzie mogła przeczekać czas budowy (przyda się podczas urządzania ogrodu).
Wykopy
Od tego, czy dom będzie posadowiony na tradycyjnych ławach czy na płycie fundamentowej, zależy sposób wykonania wykopów. W tym pierwszym przypadku, zamiast robienia wykopów za pomocą ciężkiego sprzętu pod całym budynkiem, można – jeśli pozwalają na to warunki gruntowe – zrobić je ręcznie tylko pod same ławy (Fot. 2). Oczywiście zakres robót ziemnych będzie większy, jeśli dom ma być podpiwniczony.
Fundamenty
Ławy fundamentowe – zazwyczaj zbrojone jedynie podłużnie – betonuje się w deskowaniu (lepiej) lub bezpośrednio w wykopie (gorzej). Na ławach wykonuje się ściany fundamentowe – albo murowane z bloczków betonowych (Fot. 3), albo monolityczne, z betonu ułożonego w deskowaniu.
Po wykonaniu, tradycyjne fundamenty izoluje się przeciwwilgociowo i cieplnie, a następnie zasypuje zagęszczonym gruntem.
Inaczej jest ze zbrojonymi konstrukcyjnie płytami fundamentowymi, które betonuje się w deskowaniu z twardych płyt polistyrenu ekstrudowanego, izolującego je jednocześnie termicznie od gruntu (Fot. 4).
Podczas wykonywania fundamentów należy pamiętać o podejściach kanalizacyjnych i innych instalacjach, które są wprowadzane lub wyprowadzane przez fundamenty.
Podłoga na gruncie
W domach niepodpiwniczonych z tradycyjnymi fundamentami powinno się przed przystąpieniem do murowania ścian parteru wykonać betonowy podkład podłogi na gruncie (Fot. 5). Nie tylko ułatwi to prowadzenie dalszych prac budowlanych. Jego obecność uchroni też przed zniszczeniem – bardzo ważne dla ochrony domu przed wilgocią gruntową – zakłady poziomej izolacji przeciwwilgociowej. Jest ona ułożona na ścianach fundamentowych i musi być starannie połączona z wykonywaną później izolacją podłogi parteru.
Ściany
Ściany domu – niezależnie od ich rodzaju i materiału, z którego będą wymurowane – wykonuje się najpierw do wysokości parteru (Fot. 6). Powyżej parteru ściany muruje się dopiero po zrobieniu stropów. Dotyczy to zarówno ścian pełnego piętra, jak i szczytowych oraz kolankowych, na których – w domach z użytkowym poddaszem – opierać się będzie drewniana konstrukcja dachu.
Jeśli ściany domu będą dwuwarstwowe, to ich ocieplenie najlepiej zostawić na później i wykonać razem z elewacją, jako jedną z ostatnich prac wykończeniowych. Dotyczy to zwłaszcza ścian murowanych z bloczków betonu komórkowego lub wapienno-piaskowych, które przywożone są na budowę z dużą zawartością wilgoci technologicznej.
