Na styku ościeżnic i ościeży, czyli bocznych powierzchni otworów na okna i drzwi wejściowe, powstają w ścianach zewnętrznych większe lub mniejsze mostki cieplne. Obniżają one rzeczywistą wartość współczynnika przenikania ciepła U ścian, dlatego na etapie budowy domu warto zadbać o to, by były one jak najmniejsze. Dotyczy to szczególnie nadproży, które pod względem termicznym są zwykle najsłabszym elementem obudowy otworów, pozostawionych w ścianach na stolarkę okienną i drzwiową.
Nadproża – w przeciwieństwie do bocznych powierzchni ościeży – są elementami zginanymi. Dlatego, jeśli ściany domu nie są wykonywane z cegły ceramicznej (co obecnie zdarza się rzadko), są one najczęściej belkami żelbetowymi. Przy stale zwiększających się wymaganiach w zakresie izolacyjności termicznej ścian zewnętrznych, nie jest to korzystne rozwiązanie, ponieważ beton bardzo dobrze przewodzi ciepło. Mówiąc prościej, żelbetowe nadproża to mostek termiczny, przez który ucieka ciepło z wnętrza domu.
Problem ten jest szczególnie istotny w ścianach jednowarstwowych, ponieważ oprócz funkcji konstrukcyjnej, muszą one równocześnie bardzo dobrze izolować dom przed ucieczką ciepła. Dotyczy to na przykład ścian z betonu komórkowego Ytong EnergoUltra+ i Ytong JumboUltra+, które na rynku budowlanym wyróżniają się swoimi parametrami mechanicznymi i termicznymi oraz łatwością i szybkością budowania.
Pierwsze z tych ścian wykonywane są z drobnowymiarowych bloczków Ytong EnergoUltra+ (Fot. 1). Już przy grubości 36,5 cm ich współczynnik przenikania ciepła U nie przekracza wartości 0,2 W/(m²K), czyli maksymalnej, jaką zgodnie z obowiązującymi Warunkami Technicznymi 2021 mogą mieć zewnętrzne ściany domów. Przy grubości 48 cm wartość ich współczynnika U wynosi jedynie 0,15 W/(m²K), co oznacza, że są to najcieplejsze ściany jednowarstwowe na rynku, znakomicie nadające się do budowy domów o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania, a nawet zeroenergetycznych.
Zobacz: Dlaczego ściany jednowarstwowe są tańsze w budowie niż wielowarstwowe?
Takie same pod względem nośności i izolacyjności termicznej są ściany jednowarstwowe wykonywane z bloków Ytong JumboUltra+ (Fot. 2). Ponieważ bloki te mają trzy razy większą wysokość niż bloczki Ytong EnergoUltra+, więc – przy pomocy systemowego miniżurawia – ściany z nich buduje się dużo szybciej i mniejszą liczbą pracowników. Jest to szczególnie korzystne na budowie osiedli domów jednorodzinnych – zarówno wolnostojących, jak i w zabudowie bliźniaczej i szeregowej.
Zobacz: Jak przyspieszyć budowę domów ze ścianami jednowarstwowymi z betonu komórkowego?
Ściany Ytong EnergoUltra+ i Ytong JumboUltra+ mają budowę jednowarstwową – nie jest więc możliwe przekrycie w nich otworów na okna i drzwi wejściowe żelbetowymi nadprożami, stosowanymi w ścianach dwuwarstwowych. Dlatego firma Xella, producent bloczków Ytong EnergoUltra+ i bloków Ytong JumboUltra+, ma w swojej ofercie gotowe elementy nadprożowe z betonu komórkowego.
Umożliwiają one wykonanie nadproży okiennych i drzwiowych nie tylko o odpowiedniej nośności, ale i – co bardzo ważne – „ciepłych”, czyli o bardzo dobrej izolacyjności termicznej. Dzięki zastosowaniu w budowanym domu nadproży systemowych (Fot. 3), mostki termiczne wokół okien i drzwi są bardzo niewielkie i nie mają praktycznego wpływu na rzeczywistą wartość współczynnika przenikania ciepła U jednowarstwowych ścian z betonu komórkowego. Nie bez znaczenia jest też to, że takie nadproża wykonuje się szybciej niż tradycyjne, z betonu wylewanego na budowie.
Nadproża prefabrykowane Ytong YN
W ścianach jednowarstwowych Ytong EnergoUltra+ i Ytong JumboUltra+ do przekrywania otworów o szerokości do 175 cm wykorzystuje się przede wszystkim prefabrykowane nadproża Ytong YN o szerokości 24 i 36,5 cm. Są one wykonane z betonu komórkowego, zbrojonego prętami stalowymi i mają wysokość 25 cm i długości 130, 150, 175, 200 i 225 cm. Przy czym nawet belki o największej długości ważą na tyle mało, że montuje się je się ręcznie z rusztowania.
W ścianach o grubości 36,5 cm stosuje się pojedyncze belki (Fot. 4), natomiast w tych o grubości 48 cm – dwie o szerokości 24 cm (Fot. 5). W nadprożach składających się z podwójnych belek, pionową szczelinę pomiędzy nimi wypełnia się systemową zaprawą do cienkich spoin. Nadproża te mają bardzo dobrą izolacyjność termiczną i po ułożeniu na ścianach nie wymagają dodatkowego ocieplenia.
Po ułożeniu, gotowe nadproża Ytong YN można od razu obciążać – nie są więc potrzebne żadne przerwy technologiczne, a dzięki ich zastosowaniu, jednowarstwowe ściany Ytong EnergoUltra+ i Ytong JumboUltra+ mają jednolitą budowę także w obrębie otworów okiennych i drzwiowych.
Nadproża zespolone z prefabrykatami Ytong YF
Gdy otwory w ścianach mają rozpiętość większą niż 175 cm, można nad nimi wykonać nadproża zespolone z belkami prefabrykowanymi Ytong YF. Są one wykonane ze zbrojonego betonu komórkowego i mają wysokość 12,4 cm oraz dwie szerokości – 11,5 i 17,5 cm. Najdłuższe z tych belek mają długość 300 cm, co – uwzględniając głębokość ich oparcia na murze – pozwala na przekrywanie nimi otworów o szerokość do 250 cm.
W jednowarstwowych ścianach Ytong EnergoUltra+ i Ytong JumboUltra+ nadproże zespolone składa się z dwóch lub trzech (w zależności od grubości ściany) zbrojonych belek Ytong YF oraz ułożonej na nich – na zaprawie Ytong FIX N110 – warstwy bloczków Ytong EnergoUltra+. Podczas wykonywania nadproża zespolonego zaprawą wypełnia się także wszystkie spoiny pionowe, zarówno pomiędzy belkami, jak i bloczkami. Szczególnie ważne są spoiny pomiędzy bloczkami, ponieważ wykonana z nich warstwa w nadprożu zespolonym odpowiada za przenoszenie naprężeń ściskających.
Wykonanie naproża zespolonego nie jest skomplikowane i zwykle nie trwa dłużej niż kilkanaście minut. Gotowe nadproże można od razu obciążać – nie wymaga ono też docieplania.
Żelbetowe nadproża w obudowie z betonu komórkowego
Gdy nadproża okienne w ścianach Ytong EnergoUltra+ i Ytong JumboUltra+ mają dużą, a nawet bardzo dużą rozpiętość – na przykład nad wielkowymiarowymi przeszkleniami od podłogi do sufitu (Fot. 6) lub nad wjazdami do garażu – do ich wykonania można użyć kształtek Ytong U o szerokości 36,5 lub 48 cm.
Kształtki U mają uniwersalne zastosowanie – oprócz nadproży, można w nich też formować żelbetowe belki i wieńce stropowe, a nawet słupy. Dzięki ich zastosowaniu powierzchnia jednowarstwowych ścian z betonu komórkowego ma jednorodną i odporną na uszkodzenia powierzchnię, co jest istotne między innymi przy układaniu na niej tynków gipsowych i cementowo-wapiennych.
Zaletą wykonywania nadproży żelbetowych w kształtkach U jest możliwość ich łatwego docieplenia. Wystarczy od strony zewnętrznej – przed ułożeniem zbrojenia i betonowania nadproża – umieścić w obudowie z betonu komórkowego ocieplenie z mineralnych płyt izolacyjnych Multipor, styropianu lub wełny mineralnej.
Zobacz: Dlaczego nadproża w ścianach jednowarstwowych z betonu komórkowego są „cieplejsze” niż w innych?
Węgarki w jednowarstwowych ścianach z betonu komórkowego
Niezależnie od tego, jaki rodzaj nadproży zostanie zastosowany w jednowarstwowych ścianach Ytong EnergoUltra+ i Ytong JumboUltra+, warto, by w wykonanych w nich otworach na okna i drzwi były węgarki z płytek betonu komórkowego (Fot. 7). Dzięki nim styk ościeżnicy okna z ościeżem jest dodatkowo chroniony przed przewiewaniem przez wiatr i zawilgoceniem przez deszcz.
Węgarki wydłużają też drogę ucieczki ciepła z domu, dodatkowo obniżając wartość mostków termicznych w miejscu mocowania okien i drzwi wejściowych w ścianach domu. Przy okazji warto zwrócić uwagę, że takich węgarków nie da się zrobić w ścianach jednowarstwowych, wykonanych z innych materiałów.
Zobacz: Dlaczego ściany jednowarstwowe z betonu komórkowego są optymalne do montażu okien?
Materiał promocyjny Xella Polska
