Od stycznia 2021 roku wzrosną wymagania w zakresie izolacyjności termicznej nowo budowanych i remontowanych domów. Bardzo dobre ocieplenie budynków ma bowiem podstawowe znaczenie dla ograniczenia zużycia energii, przeznaczonej do ich ogrzewania. Cóż bowiem po nawet najbardziej efektywnych i ekologicznych urządzeniach i instalacjach, jeśli ciepło będzie uciekać do otoczenia domu, zamiast ogrzewać jego wnętrze.
W rozporządzeniu o warunkach technicznych, jakie muszą spełniać budynki i ich usytuowanie, od dawna przewidziano zwiększanie izolacyjności cieplnej budynków przez etapowe obniżanie wartości maksymalnych współczynników przenikania ciepła U dla ścian, okien, drzwi wejściowych, dachów i podłóg na gruncie.
Bardzo dobre ocieplenie zewnętrznych przegród domu jest bowiem najtańszym sposobem na zmniejszanie zużycia energii, potrzebnej do jego ogrzewania (Fot. 1). Przy czym nie chodzi tylko o zapewnienie mieszkańcom komfortu cieplnego za mniejsze pieniądze – istotne jest także to, że w Polsce energia ta w przeważającej mierze uzyskiwana jest z nieodnawialnych paliw kopalnych, których zasoby na Ziemi gwałtownie się kurczą.
Niezmiernie istotne jest również to, że dzięki lepszemu ociepleniu domów zmniejsza się emisja do atmosfery gazów cieplarnianych, będących bezpośrednią przyczyną niekorzystnych zmian klimatycznych. Mniejsze zużycie energii na cele grzewcze to również mniej zanieczyszczone powietrze, którym oddychamy – zarówno w dużych miastach, jak i w bardzo małych miejscowościach.
Zmiany w Warunkach Technicznych
Jak widać, jest wiele powodów, dla których izolacyjność termiczna nowo budowanych i termomodernizowanych domów powinna być coraz lepsza, mimo że pociąga to za sobą – wprawdzie nieznaczny, ale jednak – wzrost kosztów inwestycyjnych.
Dlatego ze zrozumieniem należy przyjąć fakt, że od początku 2021 roku prawie wszystkie zewnętrzne przegrody nowych i remontowanych domów będą musiały być „cieplejsze” niż wcześniej, by jeszcze skuteczniej chronić budynki przed stratami ciepła.
Dach i ściany zewnętrzne. Maksymalna wartość współczynnika U dla dachu zmniejszy się o 16,7% – z 0,18 do 0,15 W/(m²K), a dla ścian zewnętrznych – o 13,0% – z 0,23 do 0,20 W/(m²K).
Dla dachu i ścian dwuwarstwowych skutki tych zmian nie są specjalnie kłopotliwe – po prostu trzeba będzie nieco zwiększyć grubość warstwy ocieplającej lub zastosować materiał izolacyjny o lepszym współczynniku przewodzenia ciepła λ. Jedynie dla ścian jednowarstwowych zmiana maksymalnej wartości współczynnika U będzie miała istotne znaczenie – na rynku pozostanie bowiem niewiele materiałów, z których będzie je można teraz wykonać.
Stolarka okienna i drzwiowa. Dla okien dachowych współczynnik U zmniejszy się o 15,4% – z 1,3 do 1,1 W/(m²K), a dla okien ściennych (pionowych) – o 18,2% – z 1,1 do 0,9 W/(m²K). Dla ograniczenia strat ciepła w budynku najbardziej istotna jest oczywiście zmiana dotycząca okien montowanych w ścianach – ze względu na coraz większą popularność dużych przeszkleń nawet w małych domach jednorodzinnych.
Od 2021 roku zmniejszy się także maksymalna wartość współczynnika U dla drzwi wejściowych (o 13,3%) z 1,5 do 1,3 W/(m²K). Jednak ponieważ w domu jednorodzinnym jest ich zwykle niewiele, więc wpływ tej zmiany na całkowite zapotrzebowanie energii do ogrzewania będzie raczej mały.
Podłoga na gruncie. Jedynie dla podłogi parteru w domach niepodpiwniczonych współczynnik U się nie zmienia i nadal wynosi 0,30 W/(m²K). Można oczywiście dyskutować czy słusznie, ponieważ tą drogą ucieka do gruntu bardzo dużo ciepła. Na szczęście, ze względu na popularność ogrzewania podłogowego, inwestorzy – by nie grzać gruntu pod domem, stosują zwykle dużo większą warstwę ocieplenia niż wymagają przepisy.
Zużycie energii w domu
Na ograniczenie zużycia energii do ogrzewania domu ogromny wpływ ma nie tylko izolacyjność termiczna jego przegród zewnętrznych. Ważne jest także, czy w budynku będzie wentylacja naturalna (grawitacyjna), będąca źródłem dużych strat ciepła, czy mechaniczna z rekuperacją, w której ciepłem odzyskanym z usuwanego powietrza zużytego jest ogrzewane świeże, zasysane z zewnątrz.
Dla ilości energii, niezbędnej do ogrzewania domu, ważny jest także kształt jego bryły (zwarta jest oczywiście korzystniejsza od rozbudowanej), a także jego usytuowanie na działce względem stron świata (ze względu na zyski ciepła okna powinny być przede wszystkim od południa, wschodu i zachodu).
Jednak energia konieczna do utrzymania we wnętrzach oczekiwanej temperatury nie jest jedyną, którą zużywa się w domu. Potrzebna jest ona także do przygotowania ciepłej wody w komfortowych ilościach, które zależą nie tylko od liczby mieszkańców, ale także od ich nawyków higienicznych. Do tego dochodzi zużycie energii związanej z wentylacją i oświetleniem budynku.
Wszystkie one składają się na energię użytkową (EU), niezbędną do prawidłowego funkcjonowania domu, która dla każdego budynku jest oczywiście inna. To jednak, ile będzie ona kosztować mieszkańców, zależy przede wszystkim od energii końcowej (EK). Na jej wielkość wpływ ma głównie efektywność zastosowanej w domu instalacji grzewczej, zależna w dużej mierze od rodzaju zasilającego ją paliwa, a w domach z wentylacją mechaniczną – także dodatkowo zużycie energii przez rekuperator.
Nie wnikając w szczegóły, można powiedzieć, że energia końcowa jest większa od użytkowej, gdy dom ma być ogrzewany kotłem na gaz lub paliwa stałe, oraz wyraźnie mniejsza, gdy jest to pompa ciepła – gruntowa lub powietrzna.
Zarówno jednak dla energii użytkowej, jak i końcowej w warunkach technicznych nie są określane maksymalne wartości dla domów. Podano je natomiast dla nieodnawialnej energii pierwotnej (EP), której wielkość dla konkretnego domu zależy nie tylko od wielkości energii końcowej, ale przede wszystkim od rodzaju zastosowanego paliwa.
Mniej energii ze źródeł nieodnawialnych
Wskaźnik zapotrzebowania na energię pierwotną dla konkretnego domu jest określany przez jego projektanta i podawany w świadectwie charakterystyki energetycznej budynku. Od stycznia 2021 roku jego maksymalna wartość zmniejszy się o 26% – z 95 do 70 kWh/(m²rok).
Wprowadzenie wskaźnika energii pierwotnej do oceny budynku pod względem energetycznym należy oczywiście uznać za słuszne. Ma on bowiem wymuszać ograniczanie zużycia paliw nieodnawialnych, takich jak węgiel czy gaz, których zasoby szybko się kończą.
To dlatego, przy określaniu wielkości energii pierwotnej dla każdego domu bardzo silnie promowana jest odnawialna biomasa (pelety, drewno, słoma, wierzba energetyczna itp.), która ma współczynnik 0,2.
Na jej tle znacznie gorzej wypadają takie paliwa nieodnawialne jak węgiel i gaz, które mają współczynnik 1,1, a już zupełnie źle energia elektryczna z przypisanym jej współczynnikiem 3,0! To ostatnie o tyle może dziwić, że wprawdzie w Polsce wciąż prąd mamy przede wszystkim z elektrowni węglowych, to jednak coraz więcej dostarczają go także ekologiczne panele fotowoltaiczne, czerpiące odnawialną energię ze słońca.
Warto też zwrócić uwagę, że przy obowiązującym sposobie określania energii pierwotnej zdecydowanie preferowana jest biomasa, którą można zastąpić nieodnawialny węgiel czy gaz. Pomija się natomiast całkowicie jej – najczęściej bardzo negatywny – wpływ na zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie powietrza oraz to, że nawet nowoczesne kotły do spalania biomasy nigdy nie są tak sprawne jak te na gaz i że do jej magazynowania potrzebne jest w domu dodatkowe pomieszczenie.
Także z powodu pominięcia negatywnych skutków dla klimatu i czystości powietrza, węgiel i gaz – przy obliczaniu energii pierwotnej – mają taki sam współczynnik, chociaż skutki spalania tego pierwszego są dla środowiska i klimatu bez porównania gorsze niż drugiego. Także dlatego, że sprawność kotłów na węgiel nigdy nie jest tak duża jak na przykład gazowych kotłów kondensacyjnych.
Nie do pozazdroszczenia jest więc sytuacja wyczulonych na kwestie ekologiczne projektantów, którzy w takich warunkach muszą określać dla zaprojektowanych przez siebie domów wskaźnik zapotrzebowania na energię pierwotną.
Mogą bowiem mieć z tym problem, jeśli z jednej strony chcieliby zapewnić mieszkańcom komfortowy, bezobsługowy, ekonomiczny i ekologiczny system grzewczy i wentylacyjny, a z drugiej – spełnić w projektowanym domu warunek dotyczący energii pierwotnej.
W lepszej sytuacji są ekologicznie nastawieni właściciele domów nowych lub poddawanych termomodernizacji, którzy przy swoich wyborach instalacyjnych mają prawo kierować się własnym komfortem i budżetem oraz – co bardzo ważne – dbałością o środowisko, w którym przyjdzie im żyć. Dla nich dobrym rozwiązaniem może być budynek wyposażony w pompę ciepła, instalację fotowoltaiczną i wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła.
Instalacje marki Vaillant do domu energooszczędnego
Prywatnym inwestorom z pewnością łatwiej będzie spełnić swoje ekonomiczne i ekologiczne oczekiwania, jeśli swój dom wyposażą w urządzenia grzewcze i wentylacyjne marki Vaillant.
Ich bardzo dobrze ocieplony dom – nowo budowany lub poddawany termomodernizacji – do ogrzewania latem i chłodzenia zimą – będzie potrzebował efektywnych urządzenia o małej mocy.
Mogą nim być powietrzna pompa ciepła aroTHERM split (Fot. 2) o mocy grzewczej 3,6 lub 4,9 kW i klasie efektywności energetycznej A++ lub gruntowa pompa ciepła flexoTHERM (Fot. 3) o mocy 5,5 lub 8,8 kW i klasie energetycznej A+++.
Każda z tych pomp dostarczy też mieszkańcom komfortowych ilości ciepłej wody, współpracując z zasobnikiem uniSTOR VIH RW (Fot. 4) o pojemności 300, 400 lub 500 litrów.
Koszt przygotowania ciepłej wody można dodatkowo obniżyć, montując na przykład na dachu kolektory słoneczne auroTHERM (Fot. 5), podłączone do zasobnika auroSTOR VIH SW o pojemności 400 lub 500 litrów.
W nowoczesnym domu nie może też zabraknąć systemu wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła recoVAIR VAR (Fot. 6), który nie tylko zapewni mieszkańcom świeże powietrze przez cały rok w ilościach dostosowanych do ich aktualnych potrzeb. Dzięki wysokiej klasy filtrom powietrze, którym będą oddychali domownicy, zostanie oczyszczone z zanieczyszczeń, znajdujących się w powietrzu na zewnątrz domu.
Znaczne obniżenie kosztów eksploatacji umożliwi montaż systemu fotowoltaicznego auroPOWER (Fot. 7), dzięki któremu będzie można w części zasilać własnym prądem nie tylko wszystkie instalacje w domu, ale i jego oświetlenie oraz znajdujące się w nim urządzenia RTV i AGD. Korzystne jest też, że wyprodukowane przez prywatną elektrownię słoneczną nadwyżki prądu będzie można przesyłać do sieci energetycznej i znaczą ich część odzyskiwać później za darmo.
Ważne też, że wszystkimi tymi instalacjami będzie sprawnie i ekonomicznie sterował systemowy regulator VRC 700 (Fot. 8), do którego mieszkańcy będą dzięki internetowi mieli dostęp także wtedy, gdy są poza domem.
Infolinia 0 801 804 444 www.vaillant.pl www.facebook.com/VaillantPL
Materiał promocyjny Vaillant
