Przy wykonywaniu wykopów pod fundamenty domu trzeba zwracać szczególną uwagę na to, żeby ich nie przekopać, czyli nie zrobić głębszych niż trzeba. Dlatego, jeśli robi się je przy pomocy koparki, powinno się przerwać jej pracę około 10 cm od projektowanego spodu ław fundamentowych i pozostały fragment wykopu wykonać ręcznie, używając do tego łopaty.
Gdy jednak się zdarzy, że w niektórych miejscach wykopy są głębsze niż trzeba, to w żadnym razie nie należy ich wyrównywać gruntem rodzimym, lecz użyć do tego celu chudego betonu lub odpowiednio zagęszczonego piasku stabilizowanego cementem.
Chudy beton
Chudy beton jest przygotowywany z mniejszą zawartością cementu niż zwykły, stosowany do wykonywania elementów konstrukcyjnych domu. Zawiera on około 1/3 tej ilości cementu, która występuje w recepturach na tradycyjny beton, czyli około 100 kg na 1 m³. Można by więc dopatrzeć się tu analogii do chudego mleka, które zawiera znacznie mniej tłuszczu niż mleko prosto od krowy.
Niektórzy za chudy beton uważają beton klasy B10 (C8/10) lub B7,5 (która nie ma oznaczeń w obowiązującej normie). Są to jednak betony konstrukcyjne, choć o stosunkowo małej wytrzymałości (ale wyższej niż „chudy”). Można ich oczywiście użyć zamiast chudego betonu, ale trzeba pamiętać, że – choćby ze względu na większą zawartość cementu – będą od niego droższe.
Ponieważ chudy beton nie pełni funkcji konstrukcyjnych, więc nie musi mieć dużej wytrzymałości. Jeśli użyjemy go do wyrównania przekopanego dna wykopów fundamentowych, to i tak będzie bardziej wytrzymały niż grunt rodzimy – nawet ten nienaruszony podczas prowadzenia prac ziemnych.
Czasami chudego betonu używa się też jako podkładu pod ławy fundamentowe. Dotyczy to jednak tylko ław żelbetowych, czyli takich, które mają małą wysokość i stosunkowo dużą szerokość podstawy (Fot. 1). Za ich nośność odpowiada zbrojenie poprzeczne (układane niezależnie od zbrojenia podłużnego) i właśnie ze względu na to, żeby nie zostało ono zabrudzone gruntem z wykopów, dobrze jest je montować na warstwie betonowego podkładu.
Zaletą tego rozwiązania jest także to, że podczas wykonywania takich ław, układany beton nie miesza się z gruntem; nie jest z niego wtedy odciągany zaczyn cementowy. Dzięki temu mocny beton chroni pręty zbrojeniowe przed korozją, co jest bardzo ważne dla bezpieczeństwa budynku, gdyż to od nich przede wszystkim zależy nośność i trwałość ław fundamentowych.
Nie ma natomiast potrzeby układania chudego betonu pod betonowe ławy fundamentowe, w których znajduje się jedynie zbrojenie podłużne (Fot. 2), chroniące je przed pęknięciami, wywołanymi nierównomiernym osiadaniem gruntu, co ma oczywiście ogromnie znaczenia także dla stabilności całego budynku.
Uwaga! Z chudego betonu nie należy robić podkładu wykonywanej na gruncie podłogi parteru (Fot. 3). Taki betonowy podkład ma znaczenie konstrukcyjne, gdyż są na nim zazwyczaj wymurowane ściany działowe. Dlatego powinien być on wykonywany tylko z dobrego betonu, przygotowanego przy użyciu pewnego cementu z cementowni.
Piasek stabilizowany cementem
Do wyrównania „przekopanych” wykopów można też użyć piasku stabilizowanego cementem, ale trzeba go starannie zagęścić. Jak sama nazwa wskazuje jest to piasek (najlepiej średnioziarnisty) wymieszany z cementem, który pod wpływem wilgoci z otoczenia trwale wiąże ze sobą luźne ziarenka. Utworzona z niego warstwa jest prawie tak samo mocna jak ta, wykonana z chudego betonu. By tak jednak było – w 1 m³ piasku powinno być od 60 do 100 kg cementu.
Piasku stabilizowanego cementem znacznie częściej niż do wyrównywania wykopów, używa się przy formowaniu brzegów ogrodowych ścieżek i podjazdów. To właśnie w nim zazwyczaj osadza się krawężniki (Fot. 4), pomiędzy którymi dopiero układa się nawierzchnię z kamiennej lub betonowej kostki.
Zamiast piasku stabilizowanego cementem można też w wytwórni zamówić – droższy od niego – suchy beton, czyli bez wody lub z jej niewielkim dodatkiem. Oprócz mocowania krawężników, takiego betonu używa się często do zrobienia podkładów pod podjazdy z kostki betonowej, zwłaszcza gdy na działce znajdują się grunty gliniaste.
* * *
Choć ani z chudego betonu, ani z piasku stabilizowanego cementem nie wykonuje się elementów, które mają podstawowe znaczenie dla trwałości budowanego domu czy elementów zagospodarowania otoczenia wokół niego, to powinno się używać do ich przygotowania tylko pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Stosowanie do tego celu mieszanek cementowo-popiołowych z mieszalni, nie tylko nie da zauważalnych oszczędności, ale może też sprawić, że zamiast chudego będziemy mieć po prostu słaby beton oraz piasek, który nawet podczas deszczu nie zechce się ustabilizować.
Materiał promocyjny Stowarzyszenie Producentów Cementu
www.polskicement.pl www.pewnycement.pl
