Połączone ze sobą monolityczne belki, stanowiące zwieńczenie stropów żelbetowych w miejscach ich oparcia na ścianach murowanych, nazywane są wieńcami. Pełnią one w domach murowanych wiele funkcji i stosuje się je niezależnie od tego, czy strop jest monolityczny (wykonywany w całości na placu budowy) czy też w pełni lub częściowo prefabrykowany.
Dzięki wieńcom, które wykonuje się nie tylko na zewnętrznych, ale i wewnętrznych ścianach nośnych, stropy w miarę równomiernie przekazują obciążenia na ściany domu oraz usztywniają je w poziomie. Głównym jednak zadaniem wieńców jest takie usztywnienie budynku w pionie (Fot. 1), by jego ściany nie rysowały się i nie pękały pod wpływem nierównomiernego osiadania gruntu lub jego drgań. W tej roli pełnią one podobną funkcję, jak ławy fundamentowe, na których stoi dom.
Przekrój i zbrojenie wieńców
Wieńce stropowe, tak samo jak ławy fundamentowe, powinny być przede wszystkim odpowiednio sztywne. Dlatego muszą mieć one możliwie duży przekrój poprzeczny, gdyż to przede wszystkim beton, a nie zbrojenie decyduje o ich sztywności.
Wysokość ich przekroju powinna być równa wysokości stropu, ale nie mniejsza niż 20-24 cm. W stropach gęstożebrowych wieniec ma zazwyczaj taką samą wysokość jak strop. Natomiast wokół żelbetowych płyt monolitycznych o grubości mniejszej niż 20 cm warto zrobić wieniec „opuszczony”, który będzie miał większą wysokość niż grubość stropu.
Szerokość przekroju wieńca nie powinna być mniejsza niż 20 cm. W ścianach dwuwarstwowych jest ona zwykle równa grubości muru, natomiast w jednowarstwowych – wieniec jest od strony zewnętrznej osłonięty warstwą izolacji termicznej i elementem murowym, wykonanym z takiego samego materiału, jak ściana (Fot. 2).
Wieńce nie są klasycznymi belkami, podpartymi lub zamocowanymi na końcach. Spoczywają bowiem na ścianach, więc nie wiadomo, w których miejscach mogą w nich wystąpić naprężenia rozciągające i spowodować ich zarysowanie. Dlatego wieńce stropowe zbroi się konstrukcyjnie – jednakowo górą i dołem na całej długości (Fot. 3).
Podłużne zbrojenie wieńców składa się przeważnie z 4 prętów – gładkich lub żebrowanych – o średnicy 12 mm, połączonych ze sobą strzemionami o średnicy 4,5-6 mm, rozstawionymi co 33 cm (3 na 1 metr długości wieńca). Zbrojenie to, podobnie jak w ławach fundamentowych, powinno być właściwie zakotwione w narożach i skrzyżowaniach wieńców, by także w tych miejscach nie doszło do ich zarysowania.
Czasem wieńce zbroi się jeszcze dodatkowo dołem. Jest tak wtedy, gdy są one przesklepieniem otworów okiennych i drzwiowych i pełnią również rolę nadproży. Dotyczy to jednak tylko otworów o stosunkowo małej szerokości, gdyż nad większymi trzeba poniżej wieńca wykonać oddzielne nadproże, które często łączy się z nim w jedną całość.
Zamocowanie stropu na podporach
Gdy wieńce stropowe dociśnięte są od góry ścianami piętra lub ścianami kolankowymi i ciężarem dachu, to strop na podporze nie ma swobody obrotu. By nie zarysował się w takich miejscach, daje się w nim górą zbrojenie podporowe, które kotwi się w wieńcu (Fot. 4). Ma to korzystny wpływ nie tylko na nośność stropu (zmniejsza się wartość momentu zginającego w środku jego rozpiętości), ale i na jego ugięcia, co może na przykład uchronić wymurowane na nim ściany działowe przed zarysowaniem.
Wzmocnienie ścian kolankowych
W domach z użytkowym poddaszem więźba dachowa przenosi – przez murłaty i wieńce dachowe – obciążenia z dachu na ściany kolankowe. Są one nie tylko pionowe, ale i poziome (rozpór). Dlatego, by ściany kolankowe się nie wywróciły, wzmacnia się je – co mniej więcej 1,5 m – słupkami żelbetowymi, których zbrojenie zakotwione jest właśnie w wieńcach stropowych (Fot. 5).
Uwaga! Oczywiście wieńce stropowe spełnią swoje funkcje tylko wtedy, gdy – podobnie jak całe stropy – będą wykonane z mieszanki betonowej, do której wytworzenia użyto pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Beton wieńców musi mieć bowiem nie tylko odpowiednio dużą wytrzymałość, ale i wysoką wartość modułu odkształcalności. Użycie do zrobienia wieńców stropowych i samych stropów, betonów przygotowanych z różnego rodzaju mieszanek cementowo-popiołowych może nie tylko nie uchronić ścian przed pękaniem i zarysowaniem, ale też zagrażać bezpieczeństwu mieszkańców.
Materiał promocyjny Stowarzyszenie Producentów Cementu
www.polskicement.pl www.pewnycement.pl
