Obecnie nawet na budowie niewielkiego domu jednorodzinnego nie przygotowuje się na miejscu większych ilości mieszanki betonowej, tylko zamawia ją w wytwórni betonu towarowego, która w umówionym terminie dostarcza ją betonowozami. Zdarzają się jednak sytuacje, w których mieszanki betonowej potrzeba na tyle niewiele, że opłaca się ją przygotować w betoniarce na placu budowy.

Z pewnością ław fundamentowych czy betonowego podkładu podłogi parteru nikt teraz – zarówno ze względów czasowych, jak i finansowych – nie będzie wykonywał z mieszanki betonowej, przygotowanej w niewielkiej betoniarce na placu budowy. Tym bardziej dotyczy to na przykład żelbetowego stropu płytowego (Fot. 1), do którego wykonania potrzeba bardzo dużo betonu. Jego powolne betonowanie małymi porcjami mogłoby się – zwłaszcza latem – skończyć nie tylko pojawieniem wielu rys skurczowych, ale i wyraźnym spadkiem nośności.

Fot. 1 – Nawet na małej budowie nikt teraz nie będzie betonował płytowego stropu żelbetowego mieszanką przygotowaną na miejscu w betoniarce

Nie zmienia to faktu, że prawie w każdym domu, budowanym w technologii nazywanej murowaną, jest co najmniej kilka elementów betonowych lub żelbetowych, do których wykonania potrzeba na tyle mało mieszanki betonowej, że nie opłaca się zamawiać jej w wytwórni. Mogą to być betonowane w kształtkach z betonu komórkowego nadproża okienne albo pojedyncze słupy i belki żelbetowe (Fot. 2), które – łącznie z murowanymi ścianami nośnymi – podpierać będą później strop nad parterem.

Fot. 2 – Do wykonania niektórych elementów żelbetowych może być na tyle mało mieszanki betonowej, że opłaca się ją przygotować na placu budowy

Dlatego pewnie zawsze na budowie małego domu będzie miejsce dla betoniarki, w której, oprócz małych ilości mieszanki betonowej, będzie można z cementu, piasku i wody przygotować na przykład zaprawę do murowania ścian fundamentowych z bloczków betonowych. Przy czym, co ważne, nawet w takich warunkach da się zrobić dobry beton – należy jedynie przestrzegać kilku zasad.

Beton przygotowany na małej budowie

Nie jest trudno przygotować mieszankę betonową na małej budowie, jeśli mamy na niej betoniarkę, cement w workach, piasek i żwir oraz dostęp do wody (Fot. 3). Trzeba mieć świadomość, że nie będzie to beton wysokiej klasy, choćby dlatego, że na małej budowie nie da się precyzyjnie dozować jego składników w ilościach zgodnych z recepturą.

W małej betoniarce nie zrobimy też na pewno betonu szczelnego, który przydałby się do wykonania betonowych lub żelbetowych elementów, mających bezpośredni kontakt z wilgocią gruntową. Nie uda się bowiem tak dobrać ilości poszczególnych frakcji kruszywa, by jego uziarnienie było optymalne, czyli mieściło się pomiędzy granicznymi krzywymi przesiewu.

Zobacz: Dlaczego fundamenty domu warto wykonać ze szczelnego betonu?

Fot. 3 – Na budowie betoniarka przyda się także wtedy, gdy gotowa mieszanka betonowa jest przede wszystkim dostarczana betonowozami z wytwórni

Powinniśmy być zadowoleni, jeśli w warunkach małej budowy uda się nam zrobić beton zwykły o oczekiwanej przez nas konsystencji i wytrzymałości na ściskanie, odpowiadającej klasie C12/15, czyli zbliżonej do dawnej B15. Jeśli jednak tylko przygotowaną przez nas mieszankę betonową odpowiednio zagęścimy w deskowaniu i będziemy właściwie pielęgnować przez początkowy okres twardnienia betonu, to wykonane z niej elementy na pewno będą odpowiednio mocne i trwałe. Ważne jedynie, by użyte do zrobienia betonu składniki były odpowiedniej jakości.

Cement

Niezmiernie ważne jest, żeby do przygotowania mieszanki betonowej używać wyłącznie pewnego cementu, wyprodukowanego w cementowni. Na małej budowie jest to szczególnie istotne, ponieważ z hurtowni lub składu budowlanego trafia on tutaj w workach – powinniśmy więc koniecznie sprawdzić, czy na pewno znajduje się w nich cement i czy nie jest on przeterminowany. Bardzo istotne jest bowiem, żeby w przywiezionych na budowę workach nie było zamiast cementu mieszanki cementowo-popiołowej, która nie spełnia wymagań normowych. Trzeba też zadbać o to, żeby worki z pewnym cementem były przechowywane pod zadaszeniem lub pozostawały ułożone na palecie, by nie stykać się z gruntem (Fot. 4) – muszą być one także cały czas chronione przed zawilgoceniem przez deszcz.

Uwaga! Należy pamiętać, że wszystkie receptury na mieszankę betonową zakładają, że do jej przygotowania zostanie użyty pewny cement, wyprodukowany w cementowni i spełniający wymagania normy cementowej. Nie ma receptur na beton, w którym spoiwem ma być mieszanka cementowo-popiołowa, która takich normowych wymagań nie spełnia, a jej rzeczywiste parametry są trudne do ustalenia.

Zobacz: Dlaczego do budowy domu należy używać tylko pewnego cementu?

Fot. 4 – Na wolnym powietrzu cement w workach powinien być przechowywany na palecie i osłaniany przed deszczem

Kruszywo

Przywiezione na budowę piasek i żwir powinny być tak składowane, żeby nie mieszały się ze sobą (Fot. 5). Należy je także chronić przed zawilgoceniem przez ulewny deszcz, ponieważ na placu budowy nie da się ustalić, o ile mniej wody należy dodawać do betoniarki, by zachować zapisane w recepturze jej proporcje do pozostałych składników mieszanki betonowej.

Zobacz: Jakie powinno być kruszywo, użyte do zrobienia betonu?

Fot. 5 – Składowane na placu budowy piasek i żwir nie powinny mieszać się ze sobą – warto je też osłaniać folią lub plandeką przed ulewnym deszczem

Woda

Użyta do przygotowania mieszanki betonowej woda musi być czysta, a już na pewno nie zawierać cząstek organicznych i szkodliwych związków chemicznych, ponieważ mają one negatywny wpływ na jakość betonu. Najlepiej oczywiście, jeśli będzie to woda z wodociągu, ale jeśli na działce nie ma jeszcze wykonanego przyłącza z sieci wodociągowej, to warto wypożyczyć odpowiednio duży pojemnik (Fot. 6) i co pewien czas dowozić ją na budowę.

Zobacz: Jakiej wody można użyć do przygotowania mieszanki betonowej?

Fot. 6 – Gdy na działce nie ma jeszcze przyłącza wodociągowego, warto na czas budowy domu wypożyczyć duży pojemnik na wodę

Domieszki do betonu

Przygotowując mieszankę betonową na placu budowy, nie należy przesadzać z dodawaniem do niej różnego rodzaju domieszek. Są one stosowane przez wytwórnie betonu towarowego w celu najlepszego dopasowania parametrów mieszanki do warunków, w których będą u klienta wykonywane z niej elementy żelbetowe i betonowe. Zakładając, że na małej budowie mieszanka betonowa nie będzie przygotowywana w temperaturze poniżej 5°C, warto ograniczyć się do domieszek uplastyczniających, które ułatwią układanie i zagęszczanie jej w deskowaniu.

Zobacz: Jakie domieszki do betonu warto stosować na budowie domu?

Dozowanie składników

Precyzyjne dozowanie zgodnych z recepturą ilości poszczególnych składników mieszanki betonowej jest na małej budowie największym problemem. Nie dotyczy to jedynie cementu, jeśli objętościowe ilości pozostałych składników zostały w recepturze określone w proporcji do jego jednego worka (25 kg). Do odmierzania piasku i żwiru powinno się – zamiast najczęściej stosowanej do tego celu łopaty – używać plastikowego lub blaszanego pojemnika z podziałką. To samo dotyczy wody, której do betoniarki nie powinno podawać się za pomocą węża, gdyż wtedy nie sposób jest kontrolować precyzyjnie jej ilość.

Zobacz: Jak dozować składniki betonu przygotowywanego na budowie?

Kolejność dodawania składników

W betoniarce najpierw miesza się cement z piaskiem, a dopiero potem dodaje żwir i polewa powoli całą ilością wody. W zależności od wielkości betoniarki i konsystencji mieszanki, mieszanie wszystkich składników powinno trwać nie dłużej niż 1-2 minuty, by nie nastąpiło ich rozfrakcjonowanie. Ważne też, żeby gotową mieszankę wykorzystać w ciągu godziny od jej przygotowania, a także transportować po placu budowy bez wstrząsów, by nie doszło do oddzielenia się grubego kruszywa od drobnego.

Materiał promocyjny Stowarzyszenie Producentów Cementu

www.polskicement.pl        www.pewnycement.pl