Zewnętrzne ściany jednowarstwowe są z definicji jednolite pod względem materiałowym. Oznacza to, że same z siebie muszą mieć zarówno znaczną wytrzymałość na ściskanie, jak i dużą izolacyjność cieplną. W przeciwieństwie do nich w ścianach dwuwarstwowych obie te funkcje są rozdzielone – za bezpieczne przenoszenie na fundamenty występujących w budynku obciążeń odpowiadają mury nośne, a za izolacyjność termiczną – ich ocieplenie.
To właśnie ze względów konstrukcyjno-materiałowych nadproża nad otworami okiennymi i drzwiowymi w ścianach jednowarstwowych muszą mieć inną budowę niż w dwuwarstwowych. Dotyczy to szczególnie ścian jednowarstwowych wymurowanych z bloczków betonu komórkowego Ytong EnergoUltra+ (Fot. 1), które mają znaczną wytrzymałość na ściskanie oraz bardzo dobrą izolacyjność termiczną.
Zobacz: Dlaczego przez ściany jednowarstwowe z betonu komórkowego ucieka mniej ciepła niż przez inne?
Pod względem izolacyjności cieplnej ściany Ytong EnergoUltra+ już przy grubości 36,5 cm spełniają bardzo wyśrubowane wymagania obowiązujących Warunków Technicznych. Natomiast gdy mają one grubość 48 cm, to ich współczynnik przenikania ciepła U ma rewelacyjnie małą wartość 0,15 W/(m²K) – znakomicie więc nadają się do budowy domów o bardzo małym zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania.
Ponadto w bardzo „ciepłych” jednowarstwowych ścianach Ytong EnergoUltra+ są korzystne warunki do montażu okien, co dodatkowo ogranicza straty ciepła w domach. Jest tak dlatego, że na styku ościeżnic okiennych z wykonanymi w tych ścianach ościeżami, czyli otworami na okna, praktycznie nie występują mostki termiczne.
Dotyczy to nie tylko – wymurowanych z bloczków Ytong EnergoUltra+ – ich dolnych i bocznych powierzchni, ale także systemowych nadproży Ytong, zamykających ościeża od góry. Nadproża te są bowiem – w całości lub w znacznym stopniu – wykonane z betonu komórkowego i dlatego mają znacznie lepsze parametry termiczne niż te, które stosuje się w innych technologiach ściennych.
Nadproża w bardzo „ciepłych” ścianach
W bardzo „ciepłych” jednowarstwowych ścianach zewnętrznych nie jest łatwo wykonać nadproża okienne i drzwiowe, które miałyby podobną do nich izolacyjność termiczną. Są one bowiem belkami, a więc elementami zginanymi, a nie – tak jak ściany domu – prawie wyłącznie ściskanymi.
Jest to ważne, ponieważ beton komórkowy, podobnie jak zwykły, z którego wykonuje się konstrukcyjne elementy domu, ma wielokrotnie mniejszą wytrzymałość na rozciąganie niż na ściskanie. Dlatego wykonane z niego elementy zginane muszą być w strefach rozciąganych zbrojone prętami stalowymi.
Nad otworami okiennymi w ścianach dwuwarstwowych stosowane są z reguły „zimne” nadproża żelbetowe, oparte na ścianach nośnych, wykonanych z materiałów bardziej „zimnych” od lekkiej odmiany betonu komórkowego, z którego wyprodukowane są bloczki Ytong EnergoUltra+. Do takich żelbetowych nadproży mocowane są ościeżnice okien, jeśli więc nawet ich styk zakrywa nieznacznie warstwa zewnętrznego ocieplenia ścian, to i tak w tym miejscu powstaje mostek termiczny, przez który zimą ciepło z domu łatwo ucieka na zewnątrz.
Takie zjawisko nie występuje w ścianach Ytong EnergoUltra+, w których górne profile ościeżnic okiennych stykają się z „ciepłymi” nadprożami, wykonanymi z betonu komórkowego. Dotyczy to szczególnie prefabrykowanych zbrojonych belek nadprożowych Ytong YN i Ytong YF, które są z niego wykonane w całości.
Także jednak wtedy, gdy w długich nadprożach nad wielkowymiarowymi oknami i drzwiami tarasowymi są – ze względów wytrzymałościowych – żelbetowe rdzenie, to i tak mostki termiczne na ich styku z ościeżnicami okien mają niewielką wartość. W ścianach Ytong EnergoUltra+ nadproża te są bowiem wykonywane w systemowych kształtkach Ytong U z betonu komórkowego, pełniących funkcję nie tylko deskowania traconego, ale i izolacji termicznej.
Nadproża nad oknami i drzwiami o standardowych wymiarach
W ścianach Ytong EnergoUltra+ nad otworami o standardowych wymiarach stosuje się dwa rodzaje prefabrykowanych belek nadprożowych, wykonanych ze zbrojonego betonu komórkowego. Ich współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi 0,14 W/(mK), jest więc prawie 14 razy mniejszy niż nadproży żelbetowych. Oznacza to, że nadproża w ścianach Ytong EnergoUltra+ są znacznie „cieplejsze” od tych, które stosowane są najczęściej w ścianach dwuwarstwowych.
Pierwsze z nich to samonośne belki nadprożowe Ytong YN (Fot. 2) o długości do 225 cm, które – uwzględniając minimalną głębokości obustronnego oparcia ich na ścianach – można stosować nad otworami o szerokości do 175 cm. Belki te mają wysokość 24,9 cm oraz szerokości 20, 24, 30 i 36,5 cm. Ich montaż przez dwóch pracowników zajmuje co najwyżej kilkanaście minut i można je od razu obciążać następnymi warstwami ściany.
Drugim rodzajem są prefabrykowane belki Ytong YF (Fot. 3) o długości do 300 cm, przeznaczone do wykonywania dolnej warstwy nadproży zespolonych nad otworami o szerokości nawet 250 cm. Mają one wysokość 12,4 cm oraz szerokości 11,5 i 17,5 cm. W zależności od grubości ściany Ytong EnergoUltra+ układa się obok siebie dwie albo trzy belki nadprożowe Ytong YF, wypełniając podłużne szczeliny między nimi systemową zaprawą Ytong.
Po ułożeniu belek nadprożowych Ytong YF, na zaprawie tej muruje się na nich warstwę bloczków Ytong EnergoUltra+, wypełniając nią także pionowe spoiny między nimi. Warstwa ta pełni ważną funkcję, ponieważ przejmuje występujące w nadprożu naprężenia ściskające, podczas gdy zbrojone prętami stalowymi belki Ytong YF odpowiadają za przeniesienie naprężeń rozciągających.
Zarówno jedne, jak i drugie systemowe belki nadprożowe można stosować nie tylko nad pojedynczymi otworami, ale od razu nad dwoma, jeśli znajdują się blisko siebie (Fot. 4). Przekryte nimi otwory na okna i drzwi warto też od góry i z boków wykończyć węgarkami, wykonanymi z płytek betonu komórkowego i przyklejonymi od strony zewnętrznej do ościeży (Fot. 5). Ich obecność nie tylko dodatkowo zmniejsza mostki termiczne, ale i uszczelnia wypełnione pianką montażową styki pomiędzy ościeżnicami okiennymi a murem ścian.
Zaletą systemowych belek Ytong YN i Ytong YF jest także to, że z ich pomocą łatwo wykonuje się nadproża z wnękami, w których będzie można zamontować kasety rolet zewnętrznych (Fot. 6).
Zobacz: Jak w jednowarstwowych ścianach z betonu komórkowego zrobić wnęki na rolety okienne?
Nadproża nad wielkowymiarowymi oknami
Nad wielkowymiarowymi oknami i drzwiami tarasowymi, a także nad bramami garażowymi, stosuje się nadproża o dużych rozpiętościach, zazwyczaj połączone monolitycznie z wieńcami stropów. Ze względów konstrukcyjnych takie nadproża muszą mieć żelbetowe rdzenie, które odpowiadają za bezpiecznie przejęcie obciążeń z górnej kondygnacji lub dachu.
Ponieważ jednak w ścianach jednowarstwowych ważna jest nie tylko nośność nadproży okiennych, ale także ich izolacyjność termiczna, więc żelbetowe rdzenie tych, które mają dużą rozpiętość, formuje się w „ciepłych” systemowych kształtkach Ytong U (Fot. 7).
Kształtki te pełnią nie tylko funkcję deskowania traconego, ale też w znacznym stopniu ograniczają wielkość mostków termicznych na ich styku z ościeżnicami okien. Uciekające tą drogą ciepło z domu natrafia tu bowiem na barierę w postaci lekkiego betonu komórkowego (Fot. 8), z którego wykonane są kształtki Ytong U. Jest tak szczególnie wtedy, gdy na nadprożach tych są od strony zewnętrznej przyklejone węgarki z płytek betonu komórkowego.
Dodatkowo jednorodna pod względem materiałowym powierzchnia tych nadproży ukształtowanych w kształtkach Ytong U ułatwia ułożenie na nich warstw tynku, zarówno od zewnątrz, jak i od strony wnętrza domu.
Materiał promocyjny Xella Polska
