Okna dachowe montowane są w płaszczyźnie pokrycia dachu. By światło dzienne mogło przez nie docierać do pomieszczeń na poddaszu, trzeba w jego połaci zrobić możliwie duże wnęki. Obecnie wykonuje się je – podobnie jak całą zabudowę poddasza – z płyt gipsowo-kartonowych, mocowanych do rusztu z metalowych profili.

By jak najwięcej światła dziennego wpadało do pomieszczeń na poddaszu przez okna dachowe, ich producenci zalecają, by górna płaszczyzna wnęki była pozioma, natomiast dolna – pionowa (Rys. 1).

Dodatkową zaletą takiego kształtu wnęki okiennej jest to, że – jeśli pod oknem jest grzejnik, co zdarza się często – całe ciepłe powietrze opływa szybę. Dzięki temu nie rosi się ona, gdy na zewnątrz jest zimno, a wilgotność powietrza w domu – spora.

W instrukcjach montażu okien dachowych przyjmuje się też, że boczne powierzchnie wnęki są równoległe do siebie i prostopadłe do połaci dachu (Fot. 1). Gdyby je rozchylić w kierunku wnętrza, to oczywiście więcej światła wpadałoby do pomieszczeń (zobacz: Jak obudować płytami gipsowo-kartonowymi wnęki okienne na poddaszu?). Mogłoby to być jednak trudne do zrealizowania, gdyż rozstaw krokwi jest zwykle niewiele większy niż szerokość okna dachowego.

Rys. 1 – W zalecanym przez producentów kształcie wnęki okiennej górna płaszczyzna jest równoległa do podłogi, a dolna – do niej prostopadła

Fot. 1 – Boczne ścianki wnęki okiennej są zazwyczaj prostopadłe do połaci dachu, niezależnie od tego, czy górna i dolna są proste czy przełamane

MOSTKI TERMICZNE

Nie da się jednak ukryć, że zrobienie wnęk okiennych w coraz lepiej ocieplanych połaciach dachu z definicji zmniejsza jego izolacyjność termiczną, gdyż nawet najlepsze okno nie jest w stanie zastąpić kilkudziesięciu centymetrów wełny mineralnej.

Do tego wokół okien, zamontowanych blisko połaci dachu, tworzą się mostki cieplne. Są one szczególnie duże przy górnej i dolnej krawędzi ościeżnicy, czyli w miejscach, w których – przy zalecanym sposobie wykonywania wnęk okiennych – grubość ocieplającej dach wełny mineralnej z 25, 30, a nawet więcej centymetrów, spada praktycznie do zera.

Wprawdzie producenci oferują teraz systemy montażu okien dachowych, które pozwalają na głębsze niż kiedyś osadzenie ich w połaciach dachu i dzięki temu straty ciepła wokół tak zamontowanych okien są zdecydowanie mniejsze niż dawniej (zobacz: Dlaczego wokół okien dachowych topi się śnieg?). Problem jednak pozostaje.

ZWIĘKSZENIE OCIEPLENIA DACHU PRZY OKNACH

Warto więc się zastanowić, czy dla poprawienia izolacyjności termicznej dachu nie opłacałoby się odejść od kanonu i zarówno górną, jak i dolną powierzchnię wnęki wykonać w taki sposób, by w miejscu styku z ościeżnicą okna pozostało 10, a może nawet 15 cm wełny mineralnej (Rys. 2).

Taki kształt wnęki okiennej to oczywiście nic nowego i można go spotkać w wielu domach (Fot. 2). Czasem jest to przemyślana decyzja wykonawcy zabudowy poddasza, który uznał, że dzięki temu jego klient będzie miał cieplej wokół okien.

Rys. 2 – Przy takich kształtach górnej i dolnej ścianki wnęki, dach u góry i u dołu okna jest przynajmniej częściowo ocieplony

Fot. 2 – W wielu domach górne i dolne ścianki wnęk są najpierw prostopadłe do okna, a dopiero potem odpowiednio poziome i pionowe

Częściej jednak załamanie górnej i dolnej powierzchni wnęki okiennej (lub tylko jednej z nich) zostały wymuszone przez górne płatwie, będące poziomymi elementami więźby dachowej (Fot. 3) lub przez zbyt niskie osadzenie przez dekarzy okien dachowych w połaci dachu (Fot. 4).

Fot. 3 – Z powodu przeszkody w postaci płatwi podpierającej krokwie, nie dało się górnej ścianki wnęki okiennej wykonać poziomo

Fot. 4 – Dekarze osadzili okno dachowe zbyt nisko, by dolna ścianka wnęki mogła być pionowa i być przedłużeniem ściany kolankowej

Takie niepłaskie wykończenie górnej i dolnej powierzchni wnęk okiennych (lub tylko jednej z nich) wymaga oczywiście nieco więcej pracy oraz nieznacznie zwiększa zużycie materiałów (Fot. 5 i 6).

Fot. 5 – Wykonanie dwupłaszczyznowej ścianki górnej jest oczywiście bardziej pracochłonne niż wtedy, gdy jest poprowadzona w jednym poziomie

Fot. 6 – Podobnie jest ze ścianką dolną – dodatkowe profile metalowe, mocujące płyty g-k, trzeba zastosować na jej wypukłej krawędzi

Nieco gorzej jest też wtedy doświetlone pomieszczenie, ale z tym akurat łatwo sobie poradzić – wystarczy jedynie kupić nieco większe okna (Rys. 3). Nie należy się jednak obawiać z tego tytułu znacznych, dodatkowych wydatków, ponieważ kupując okna o wysokości o 20 cm większej niż w projekcie, zapłacimy jedynie kilka procent więcej.

Rys. 3 – Ilość światła dziennego, wpadającego do pomieszczenia, jest przy wykonaniu jednopłaszczyznowych ścianek wnęki u góry i u dołu okna (A) nieco większa niż przy dwupłaszczyznowych (B),– można to jednak łatwo poprawić, montując w dachu okno o trochę większej wysokości (C)

* * *
Jak z tego widać pozostawienie przynajmniej części ocieplenia dachu u góry i u dołu okna dachowego wiąże się jedynie z niewielkimi, dodatkowymi kosztami. Takie rozwiązanie pozwala za to w dużym stopniu ograniczyć powstające w tym miejscy mostki termiczne, a to już ma bezpośrednie przełożenie na koszty ogrzewania domów i komfort mieszkańców.