Okna dachowe montowane są w płaszczyźnie pokrycia dachu. By światło dzienne mogło przez nie docierać do pomieszczeń na poddaszu, trzeba w jego połaci zrobić możliwie duże wnęki. Obecnie wykonuje się je – podobnie jak całą zabudowę poddasza – z płyt gipsowo-kartonowych, mocowanych do rusztu z metalowych profili.

By jak najwięcej światła dziennego wpadało do pomieszczeń na poddaszu przez okna dachowe, ich producenci zalecają, by górna płaszczyzna wnęki była pozioma, natomiast dolna – pionowa (Rys. 1).

Dodatkową zaletą takiego kształtu wnęki okiennej jest to, że – jeśli pod oknem jest grzejnik, co zdarza się często – całe ciepłe powietrze opływa szybę. Dzięki temu nie rosi się ona, gdy na zewnątrz jest zimno, a wilgotność powietrza w domu – spora.

W instrukcjach montażu okien dachowych przyjmuje się też, że boczne powierzchnie wnęki są równoległe do siebie i prostopadłe do połaci dachu (Fot. 1). Gdyby je rozchylić w kierunku wnętrza, to oczywiście więcej światła wpadałoby do pomieszczeń. Mogłoby to być jednak trudne do zrealizowania, gdyż rozstaw krokwi jest zwykle niewiele większy niż szerokość okna dachowego.

Zobacz: Jak obudować płytami gipsowo-kartonowymi wnęki okienne na poddaszu?

Rys. 1 – W zalecanym przez producentów kształcie wnęki okiennej górna płaszczyzna jest równoległa do podłogi, a dolna – do niej prostopadła

Fot. 1 – Boczne ścianki wnęki okiennej są zazwyczaj prostopadłe do połaci dachu, niezależnie od tego, czy górna i dolna są proste czy przełamane

Mostki termiczne

Nie da się jednak ukryć, że zrobienie wnęk okiennych w coraz lepiej ocieplanych połaciach dachu z definicji zmniejsza jego izolacyjność termiczną, gdyż nawet najlepsze okno nie jest w stanie zastąpić kilkudziesięciu centymetrów wełny mineralnej.

Do tego wokół okien, zamontowanych blisko połaci dachu, tworzą się mostki cieplne. Są one szczególnie duże przy górnej i dolnej krawędzi ościeżnicy, czyli w miejscach, w których – przy zalecanym sposobie wykonywania wnęk okiennych – grubość ocieplającej dach wełny mineralnej z 25, 30, a nawet więcej centymetrów, spada praktycznie do zera.

Wprawdzie producenci oferują teraz systemy montażu okien dachowych, które pozwalają na głębsze niż kiedyś osadzenie ich w połaciach dachu i dzięki temu straty ciepła wokół tak zamontowanych okien są zdecydowanie mniejsze niż dawniej. Problem jednak pozostaje.

Zobacz: Dlaczego wokół okien dachowych topi się śnieg?

Zwiększenie ocieplenia dachu przy oknach

Warto więc się zastanowić, czy dla poprawienia izolacyjności termicznej dachu nie opłacałoby się odejść od kanonu i zarówno górną, jak i dolną powierzchnię wnęki wykonać w taki sposób, by w miejscu styku z ościeżnicą okna pozostało 10, a może nawet 15 cm wełny mineralnej (Rys. 2).

Taki kształt wnęki okiennej to oczywiście nic nowego i można go spotkać w wielu domach (Fot. 2). Czasem jest to przemyślana decyzja wykonawcy zabudowy poddasza, który uznał, że dzięki temu jego klient będzie miał cieplej wokół okien.

Rys. 2 – Przy takich kształtach górnej i dolnej ścianki wnęki, dach u góry i u dołu okna jest przynajmniej częściowo ocieplony

Fot. 2 – W wielu domach górne i dolne ścianki wnęk są najpierw prostopadłe do okna, a dopiero potem odpowiednio poziome i pionowe

Częściej jednak załamanie górnej i dolnej powierzchni wnęki okiennej (lub tylko jednej z nich) zostały wymuszone przez górne płatwie, będące poziomymi elementami więźby dachowej (Fot. 3) lub przez zbyt niskie osadzenie przez dekarzy okien dachowych w połaci dachu (Fot. 4).

Fot. 3 – Z powodu przeszkody w postaci płatwi podpierającej krokwie, nie dało się górnej ścianki wnęki okiennej wykonać poziomo

Fot. 4 – Dekarze osadzili okno dachowe zbyt nisko, by dolna ścianka wnęki mogła być pionowa i być przedłużeniem ściany kolankowej

Takie niepłaskie wykończenie górnej i dolnej powierzchni wnęk okiennych (lub tylko jednej z nich) wymaga oczywiście nieco więcej pracy oraz nieznacznie zwiększa zużycie materiałów (Fot. 5 i 6).

Fot. 5 – Wykonanie dwupłaszczyznowej ścianki górnej jest oczywiście bardziej pracochłonne niż wtedy, gdy jest poprowadzona w jednym poziomie

Fot. 6 – Podobnie jest ze ścianką dolną – dodatkowe profile metalowe, mocujące płyty g-k, trzeba zastosować na jej wypukłej krawędzi

Nieco gorzej jest też wtedy doświetlone pomieszczenie, ale z tym akurat łatwo sobie poradzić – wystarczy jedynie kupić nieco większe okna (Rys. 3). Nie należy się jednak obawiać z tego tytułu znacznych, dodatkowych wydatków, ponieważ kupując okna o wysokości o 20 cm większej niż w projekcie, zapłacimy jedynie kilka procent więcej.

Rys. 3 – Ilość światła dziennego, wpadającego do pomieszczenia, jest przy wykonaniu jednopłaszczyznowych ścianek wnęki u góry i u dołu okna (A) nieco większa niż przy dwupłaszczyznowych (B),– można to jednak łatwo poprawić, montując w dachu okno o trochę większej wysokości (C)

* * *
Jak z tego widać pozostawienie przynajmniej części ocieplenia dachu u góry i u dołu okna dachowego wiąże się jedynie z niewielkimi, dodatkowymi kosztami. Takie rozwiązanie pozwala za to w dużym stopniu ograniczyć powstające w tym miejscy mostki termiczne, a to już ma bezpośrednie przełożenie na koszty ogrzewania domów i komfort mieszkańców.