Żelbetowe i betonowe elementy domu są odporne na nawet bardzo skrajne warunki termiczne. Nie „lubią” jednak być wykonywane zarówno podczas upałów, jak i mrozów. Z tego powodu dobrze jest tak zaplanować budowę domu, by realizacja jego stanu surowego wypadła jesienią lub wiosną, gdy temperatura powietrza jest zwykle umiarkowana. Niestety – nawet pomimo starań świadomych tego inwestorów – nie zawsze jest to możliwe ze względów formalno-prawnych, organizacyjnych lub finansowych.
Nierzadko zdarza się, że wykonywanie betonowych i żelbetowych elementów domu wypada podczas bardzo gorącego lata lub mroźnej zimy. Kiedyś oba te okresy, ze względu na skrajnie wysoką lub niską temperaturę, prawie w jednakowym stopniu nie sprzyjały prowadzeniu prac betoniarskich.
Obecnie, z powodu niekorzystnych i stale postępujących zmian klimatycznych, wykonywaniu elementów z betonu bardziej nie sprzyjają miesiące letnie niż zimowe. Po prostu teraz pogoda latem często bywa bardzo upalna, podczas gdy zimy są obecnie łagodniejsze niż kiedyś i nie towarzyszą im zazwyczaj bardzo duże mrozy. Dlatego ryzyko, że wykonywane w gorące i bezdeszczowe lato betonowe i żelbetowe elementy domu (Fot. 1) nie będą miały wystarczającej nośności i odpowiedniej trwałości, jest spore.
Z powodu wysokiej temperatury powietrza woda zarobowa może wtedy tak szybko odparowywać do atmosfery, że część cementu, znajdującego się w świeżo ułożonej mieszance betonowej, nie zdąży związać. Tym bardziej, że odparowywaniu wody sprzyja również sam proces wiązania cementu, który jest reakcją egzotermiczną, więc wydzielane podczas niej ciepło dodatkowo zwiększa temperaturę wykonywanych z betonu elementów.
Uwaga! Podczas gorącego lata obawa o zbyt szybkie wysychanie świeżo ułożonej mieszanki betonowej w żadnym razie nie może nikogo skłaniać do dodawania do niej większych ilości wody zarobowej niż przewidziano to w recepturze. Taki „rozwodniony” beton nie będzie miał odpowiedniej jakości, a wykonane z niego elementy domu mogą być w części porowate i zapewne szybko zarysują się z powodu ponad miarowego jego skurczu.
Zawsze z pewnego cementu
Niezależnie od warunków pogodowych zawsze do przygotowania mieszanki betonowej, z jakiej będą wykonywane betonowe i żelbetowe elementy domu, należy używać tylko pewnego cementu, najlepiej takiego, który został wyprodukowany w Polsce lub innym kraju Unii Europejskiej. Użycie do tego celu innego cementu lub jakiejkolwiek mieszanki cementowo-popiołowej o nieznanym zwykle składzie grozi, że wykonane elementy domu nie będą miały projektowanej nośności i odpowiedniej trwałości. Przy czym nie będzie miało wtedy większego znaczenia, w jakich warunkach pogodowych odbywało się ich betonowanie.
Zobacz: Dlaczego do budowy domu należy używać tylko pewnego cementu?
Jedyne co na pewno warto zrobić prowadząc latem prace betoniarskie, to zamówić w wytwórni betonu towarowego mieszankę betonową, do której zostały dodane domieszki opóźniające wiązanie cementu. Warto też to zrobić, gdy w mniejszych ilościach jest ona wykonywana w betoniarce bezpośrednio na placu budowy.
Zobacz: Jakie domieszki do betonu warto stosować na budowie domu?
Elementy z betonu wymagające szczególnej uwagi
Niebezpieczeństwo szybkiego odparowywania wody zarobowej z powodu wysokiej temperatury powietrza nie jest jednakowe dla wszystkim elementów domu, które wykonywane są z betonu. W najlepszej sytuacji są słupy, które podczas betonowania prawie w całości oddziela od powietrza ich deskowanie (Fot. 2). W nieco gorszej, ale też dobrej, są belki żelbetowe, których jedynie górną, nieosłoniętą deskowaniem powierzchnię warto przez kilka dni po zabetonowaniu osłaniać folią budowlaną (Fot. 3).
Podczas upalnego lata podobne do belek warunki do wiązania cementu i twardnienia betonu mają ławy fundamentowe, wykonywane w wąskich wykopach (Fot. 4) lub w deskowaniu. Inaczej jest z płytami fundamentowymi, których grubość jest dużo mniejsza od ich powierzchni (Fot. 5). Dlatego podczas upalnego lata należy o nie szczególnie zadbać przez pierwsze dni po ich wykonaniu. Tak też należy postępować z betonowymi podkładami podłóg parteru w domach bez piwnic.
W tej grupie żelbetowych elementów domu, o które należy szczególnie zadbać latem, są oczywiście stropy. Dotyczy to zarówno monolitycznych stropów płytowych (Fot. 6), jak i częściowo prefabrykowanych gęstożebrowych typu teriva (Fot. 7). W tych ostatnich świeżo ułożonej mieszanki betonowej nie oddziela dołem od powietrza – jak w pierwszych – pełne deskowanie, tylko pustaki stropowe. Jeśli będą one silnie nagrzane przez słońce i niedostatecznie mocno nawilżone przed betonowaniem płyty stropowej, to będą równie skutecznie jak gorące powietrze odciągać wodę zarobową ze świeżo ułożonej mieszanki.
Zobacz: Czy dla wszystkich elementów konstrukcji domu betonowanie w upale jest jednakowo niekorzystne?
Skuteczna pielęgnacja betonu
Kilka warunków musi być spełnionych, by wykonane z betonu elementu domu miały projektowaną nośność i sztywność, a do tego były trwałe. Pierwszy – mieszanka betonowa musi mieć odpowiednią konsystencję i być przygotowana z dobrej jakości składników, dozowanych zgodnie z jej recepturą. Drugi – mieszanka musi być ułożona na lub w deskowaniu sprawnie i bez zbędnych przerw roboczych, a następnie starannie zagęszczona, by w wykonanych z niej elementach nie było „raków”, czyli pustych przestrzeni.
Natomiast trzecim warunkiem – co najmniej równie ważnym jak dwa pierwsze – jest skuteczna pielęgnacja wykonanych elementów przez pierwsze kilka dni twardnienia betonu. W ciepłej porze roku, nie tylko podczas ekstremalnych upałów, jej zadaniem jest zapobieganie szybkiemu odparowaniu do atmosfery wody zarobowej, niezbędnej do związania cementu.
Sam zabieg letniej pielęgnacji nie jest skomplikowany – po prostu powierzchnię twardniejącego betonu trzeba co pewien czas zraszać wodą z węża (Fot. 8). Takie nawilżone od strony wystawionej na bezpośrednie działanie promieni słonecznych elementy betonowe trzeba możliwie szybko przykryć folią budowlaną (Fot. 9), by zraszająca je woda nie wyparowała od razu do atmosfery. Ważne też, że taka folia chroni zwilżone powierzchnie przed osuszeniem przez wiatr, który potrafi to zrobić równie skutecznie jak słońce.
Zabieg nawilżania świeżo wykonanych elementów domu należy powtarzać z częstotliwością dostosowaną do warunków pogodowych. Zwykle nawet w słoneczne i bezchmurne dni wystarczy, jeśli w pierwszych dniach twardnienia betonu jest to jedynie raz dobę. Ważne jednak, żeby zrobić to wczesnym ranem lub późnym wieczorem, gdy nie jest tak bardzo gorąco, oraz skutecznie zabezpieczyć folię przed poderwaniem przez wiatr.
* * *
Regularna pielęgnacja świeżo wykonanych elementów z betonu przez kilka pierwszych dni jego twardnienia, tak ważna dla ich jakości, nie jest czynnością pracochłonną. Jeśli więc wykonawca domu nie jest w stanie tego zrobić, na przykład dlatego, że mieszka lub ma siedzibę w sporej odległości od placu budowy, powinien o nią zadbać inwestor – sam lub wynajmując do tego kogoś. Jest to bowiem w jego interesie. Należy jedynie pamiętać o zachowaniu przy tym ostrożności. Dotyczy to szczególnie pielęgnacji świeżo wykonanych stropów, ponieważ wtedy ta prosta skądinąd czynność może grozić upadkiem z wysokości kilku metrów.
Materiał promocyjny Stowarzyszenie Producentów Cementu
www.polskicement.pl www.pewnycement.pl
