W murowanych ścianach zewnętrznych nad otworami okiennymi i drzwiowymi znajdują się belki nadprożowe, które często są miejscem występowania liniowych mostków termicznych. To właśnie przez zwykle żelbetowe nadproża ucieka ciepło ze środka domu. Rozwiązaniem jest wybór takiej technologii, w której tego zjawiska nie ma – systemowych belek z betonu komórkowego, stosowanych w ścianach jednowarstwowych.
Belki nadprożowe nie są silnie obciążonymi elementami konstrukcyjnymi – także wtedy, gdy znajduje się nad nimi kilka lub kilkanaście kondygnacji budynku. Nadproże obciąża bowiem jedynie ten fragment ściany, który mieści się w trójkącie równobocznym, „wyciętym” nad nadprożem.
Nawet, gdy na znajdującej się nad nadprożem ścianie oparty jest strop, nadproże przenosi z niego obciążenia jedynie w niewielkim stopniu. Nie zmienia to jednak faktu, że w domach murowanych nadproża – także te słabo obciążone i o niewielkiej rozpiętości – muszą być wykonane z łatwo przewodzącego ciepło żelbetu.
Wydawać by się mogło, że dla ścian dwuwarstwowych nie ma to istotnego znaczenia, gdyż są one – a więc i znajdujące się w nich nadproża – osłonięte od zewnątrz grubą warstwą izolacji termicznej. Tak jednak nie jest, gdyż profil ościeżnicy okiennej lub drzwiowej dotyka prawie bezpośrednio do żelbetowej belki nadprożowej.
W miejscu takiego styku tworzy się mostek termiczny, przez który ciepło z domu ucieka znacznie szybciej niż przez pozostałe fragmenty ościeża okiennego. Łatwo się można o tym przekonać zimą, gdy w domu – z powodu niewystarczająco sprawnej wentylacji – wzrasta wilgotność powietrza. To właśnie na zimnych nadprożach okiennych zwykle w pierwszej kolejności wykrapla się wilgoć, a niedługo potem pojawiają się na nich charakterystyczne czarne, niezmywalne wodą kropki pleśni.
Nadproża w ścianach jednowarstwowych
Taka sytuacja nie zdarza się w domach ze ścianami jednowarstwowymi, wykonanymi z bloczków betonu komórkowego Ytong EnergoUltra+ (Fot. 1). W przeciwieństwie do ścian dwuwarstwowych stolarka okienna i drzwiowa nie ma tutaj bezpośredniego kontaktu z żelbetowym nadprożem, tylko z betonem komórkowym o dobrych parametrach termicznych.
W ścianach z bloczków Ytong EnergoUltra+ nośne elementy nadproży żelbetowych wykonywane są w „ciepłych” kształtkach Ytong U albo z „ciepłych” prefabrykowanych elementów nadprożowych Ytong, wykonanych w całości z betonu komórkowego. Te ostatnie pod względem materiałowym nie różnią się praktycznie od ścian wykonanych z bloczków Ytong Energo+ i ich dobrej izolacyjności cieplnej nie obniża obecność w nich cienkich, stalowych prętów zbrojeniowych – uzyskujemy więc jednorodną przegrodę, która w każdym punkcie ma zbliżone parametry cieplno-wilgotnościowe.
Nadproża w kształtkach Ytong U
W ułożonych nad otworem w ścianie i połączonych ze sobą zaprawą klejową kształtkach Ytong U (Fot. 2) umieszcza się zbrojenie (Fot. 3) i betonuje belkę, która pełni w nadprożu funkcję konstrukcyjną. Same kształtki Ytong U nie biorą udziału w przenoszeniu obciążeń i dlatego nazywane są deskowaniem lub szalunkiem traconym.
Jest to określenie o tyle nietrafione, że na użyciu kształtek Ytong U do zrobienia nadproża niczego się nie traci, a wręcz zyskuje. To kształtkom Ytong U nadproże zawdzięcza bowiem większą izolacyjność termiczną, gdyż jego zewnętrzna powierzchnia wykonana jest z materiału o dużo niższym współczynniku przewodzenia ciepła niż beton. Dzięki temu nawet przy niewystarczająco skutecznie działającej wentylacji w domu, na powierzchni takiego nadproża nie pojawiają się ślady grzybów pleśniowych.
Mimo korzystnej pod względem termicznym obecności kształtek U, żelbetowy rdzeń nadproża ociepla się dodatkowo od strony zewnętrznej (Rys. 1) za pomocą wkładek ze styropianu lub wełny mineralnej o grubości 5-10 cm. Można też do tego celu użyć mineralnych płyt izolacyjnych Multipor (Fot. 4).
Uwaga! Kształtek Ytong U można także użyć do wykonania innych elementów konstrukcyjnych domu, takich jak wieńce, belki, podciągi, a nawet słupy żelbetowe.
Nadproża prefabrykowane Ytong
Jeszcze korzystniejsze – nie tylko pod względem termicznym – jest przesklepianie otworów okiennych i drzwiowych za pomocą prefabrykowanych nadproży Ytong (Fot. 5). Przy czym ze względu na grubość jednowarstwowych ścian zewnętrznych, wykonanych z bloczków Ytong EnergoUltra+, nad każdym z otworów umieszcza się po dwie, ułożone równolegle belki nadprożowe (Rys. 2).
Jedynie nad większymi otworami (do 250 cm) układa się po trzy belki nadprożowe, nad którymi – dla zapewnienia odpowiedniej nośności – musi być wymurowana jedna warstwa bloczków. W takich zespolonych nadprożach bloczki znajdujące się nad belkami nadprożowymi muszą mieć również spoiny pionowe wypełnione zaprawą klejową.
Prefabrykowane nadproża Ytong są w całości wykonane z betonu komórkowego i pod względem izolacyjności cieplnej nie ustępują ścianie, wymurowanej z bloczków Ytong EnergoUltra+. Dzięki ich zastosowaniu ściany zewnętrzne są jednolite pod względem termicznym.
Zaletą prefabrykowanych nadproży jest też szybszy i łatwiejszy montaż. Ich wykonanie wymaga jedynie niewielkich prac mokrych, a do ich montażu – mimo czasem sporych rozmiarów – nie jest potrzebny dźwig. Dwóch pracowników jest w stanie umieścić mniejsze prefabrykowane belki nad otworem okiennym. Jedynie czasami, gdy mamy szczególnie duży otwór do przykrycia, ze względu na ciężar elementów będzie potrzeba większej liczby pracowników (Fot. 6 i 7).
Materiał promocyjny Ytong
