Na ekstremalnie wąskiej działce zaprojektowanie domu, dobrego pod względem funkcjonalnym i estetycznym, jest zadaniem trudnym, wymagającym umiejętności i doświadczenia naprawdę zdolnego architekta, ale nie niemożliwym.
W jednorodzinnej zabudowie wolnostojącej działka o szerokości poniżej 16 metrów jest uznawana za wąską. Na takiej posesji możliwe jest usytuowanie ścian domu w mniejszej odległości od jej granicy niż standardowe 4 m (z oknami) lub 3 m (bez okien i drzwi), lecz nie może to być bliżej niż 1,5 metra i ściany te, zwrócone w stronę granicy, nie mogą mieć otworów drzwiowych i okien (Fot. 1).
Lokalizując dom na działce, należy zachować również odległości od budynków na sąsiednich działkach, zapewniające możliwość naturalnego oświetlenia pomieszczeń mieszkalnych – własnych oraz sąsiadów – w wymaganym czasie nasłonecznienia.
Spełnienie wymagań ochrony przed pożarem, związanych z odległością budynków od siebie, jest bardziej złożone i trzeba je rozpatrywać indywidualnie dla konkretnych warunków. Przepisy są w tej sprawie skomplikowane jak rebus i określenie uniwersalnej i prostej zasady nie jest chyba możliwe. Jeden z nich wprost stwierdza, że dla domów jednorodzinnych o wysokości do trzech kondygnacji nadziemnych włącznie, nie obwiązują wymagania dotyczące klasy odporności pożarowej budynków. Inne natomiast, dotyczące odległości budynków od siebie, nakazują, by ich ściany i dachy miały odpowiednią klasę odporności ogniowej.
Wykonanie nierozprzestrzeniającego ognia pokrycia dachu oraz ścian zewnętrznych jako przegród oddzielenia przeciwpożarowego, pozwala na zbliżenie budynków do siebie. Gdy jednak sąsiednia działka jest pusta, to jeden z przepisów nakazuje zachować odległość projektowanego domu 4 m od jej granicy. Związane jest to z nieutrudnianiem zabudowy sąsiadowi i niewymuszaniem na nim określonych rozwiązań pożarowych.
Bardzo ważne jest też spełnienie zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, które mogą określać minimalną szerokość działki i ewentualnie zakazywać wtórnego (ponownego) podziału działki na dwie o mniejszej szerokości.
W razie braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego problem jest większy. Wydanie decyzji o warunkach zabudowy wiąże się z analizą cech zabudowy sąsiedniej i jeżeli w okolicy nie ma domów, których parametry pozwoliłyby na postawienie wąskiego domu, to nie będzie podstaw do wydania zezwolenia na jego budowę. Przy czym nie chodzi tu o szerokość działki, bo takiego parametru się nie sprawdza, ale o szerokość elewacji frontowej, linię zabudowy, wysokość domu, a zwłaszcza wielkość powierzchni zabudowy w stosunku do powierzchni terenu.
Jeżeli w okolicy, w odległości równej trzykrotnej szerokości naszej działki, ale nie mniejszej niż 50 metrów, są same szerokie domy, to postawienie wąskiego nie będzie możliwe. Chodzi bowiem o zachowanie ładu przestrzennego przez zabudowę danej okolicy budynkami o podobnej architekturze. Co oczywiście samo w sobie jest ze wszech miar godne poparcia.
Wąski dom – pierwszy z serii
Projekt pierwszego domu FIT I (Fot. 2 i 3) z kolekcji domów NA WĄSKĄ DZIAŁKĘ nie jest budynkiem ekstremalnie wąskim. Ma prawie 9 m szerokości, ale tak usytuowano w nim okna i drzwi, aby można było zbliżyć jego ściany zewnętrzne do granic działki na odległość 1,5 metra, dzięki czemu można go zbudować na działce o szerokości 12 m!
Dom jest wygodny i funkcjonalny. Na parterze (Rys. 1) ma salon z jadalnią oraz kuchnię ze spiżarnią, a także garaż na dwa samochody i kotłownię. Na piętrze (Rys. 2) znajduje się 5 sypialni z dwiema łazienkami.
Brak ścian konstrukcyjnych na piętrze pozwala na inny podział funkcjonalny i zrobienie na przykład mniejszej liczby większych pokoi. Jest to możliwe nawet bez zmiany elewacji domu (Rys. 3).
Zmniejszając w tym domu kuchnię o 90 cm, zwężamy go w takim samym stopniu, a tym samym i niezbędna do jego budowy wielkość działki do szerokości 11,10 m.
Prezentowany projekt jest pierwszym z serii domów na rzeczywiście wąskie działki. Najwęższy w kolekcji dom ma szerokość 6 metrów i można go postawić jako wolnostojący na działce o szerokości 9 metrów. Wtedy jednak ma garaż na jeden samochód i jest odpowiednio mniejszy, ale wciąż pod względem funkcjonalnym zapewnia wygodne życie dla czteroosobowej rodziny.
Wąski dom na szerokiej działce
Wąski dom można również zbudować na szerokiej działce, z pozostawieniem rezerwy terenu na przykład pod budowę w przyszłości obok niego drugiego domu.
Kupując przeciętną działkę o szerokości 25 metrów możemy ją podzielić na dwie i postawić na nich dwa wąskie, ale wygodne wolnostojące domy jednorodzinne. Oczywiście trzeba dodatkowo spełnić opisane wcześniej wymagania związane z odległością domów od siebie i zapisy planu miejscowego, ale przedstawiony wcześniej projekt gwarantuje, że nikt nikomu do okien zaglądać nie będzie.
Autor: arch. Paweł Wład. Kowalski, www.wm.com.pl
